«Ο νους ο νοερός οπωσδήποτε διαθέτει και
νοερά αίσθηση. Αυτήν την αίσθηση που και υπάρχει μέσα μας και δεν υπάρχει, ας
την αναζητούμε συνεχώς. Διότι όταν φανερωθεί εκείνη, οι εξωτερικές αισθήσεις θα
παύσουν μόνες τους να ενεργούν τα δικά τους» (λόγ. κστ΄ 17).
Μη
συρρικνώνεις τον εαυτό σου, ενώ λες ότι είσαι πιστός. Μην αυτοπεριορίζεσαι
δηλαδή σαν σε φυλακή στις πέντε μόνο εξωτερικές αισθήσεις του σώματός σου: δεν
έχεις μόνον αυτές. Ο όσιος σού υπενθυμίζει ότι έχεις και «νοερά αίσθηση», γιατί έχεις νου νοερό. Γιατί έχεις καρδιά
πνευματική αλλιώς, όπως το επισημαίνει και ο απόστολος που μιλάει για «τον κρυπτόν της καρδίας άνθρωπον». Και
δεν είναι αυτονόητο; Δεν είμαστε μόνο σώμα. Έχουμε και ψυχή, που είναι
συνδεδεμένη με το σώμα αξεδιάλυτα και με τρόπο μυστήριο. Και πάλι, δεν είναι
μόνο η ψυχοσωματική μας ενότητα που εξαντλεί την ύπαρξή μας: είμαστε
υπερεκπερισσού τούτου, γιατί υπάρχει και λειτουργεί σ’ αυτήν και το Πνεύμα του
Θεού, η χάρη του Κυρίου μας. Πρόκειται για το μεγαλείο του μυστηρίου της δικής
Του παρουσίας στην ψυχή και το σώμα μας, γιατί μας έδωσε το δώρο να είμαστε διά
του αγίου βαπτίσματος μέλη δικά Του, κυριολεκτικά ναός Του – Εκείνος να είναι
το ένδυμά μας!
Υπάρχουν
λοιπόν και άλλες αισθήσεις, πνευματικές και νοερές, που σου αποκαλύπτουν έναν άλλον κόσμο, τον πνευματικό: η νοερή όραση, η νοερή
ακοή, η γεύση, η όσφρηση, η αφή… «Μακάριοι
οι καθαροί τη καρδία, ότι αυτοί τον Θεόν όψονται», και «ο έχων ώτα ακούειν ακουέτω», ακούμε τον
ίδιο τον Κύριο. «Γεύσασθε και ίδετε ότι
χρηστός ο Κύριος». Κι ακόμη: στην Ευχαριστία μετά τη θεία κοινωνία διαβάζει
ο πιστός μεταξύ των άλλων: «αισθήσεων
φώτισον απλήν πεντάδα» - όχι την εξωτερική και σύνθετη πεντάδα, αλλά την
απλή του μέσα ανθρώπου, που είπαμε. Βλέπεις όμως τις προϋποθέσεις εμφάνισης της
νοερής αυτής αίσθησης; «Οι καθαροί τη
καρδία», «ο έχων ώτα», «φώτισον». Δηλαδή ενώ υπάρχει η νοερή
αίσθηση, δεν είναι αυτονόητη η φανέρωσή της. «Υπάρχει μέσα μας και δεν υπάρχει»! Και γι’ αυτό πρέπει πάντοτε να
την αναζητούμε. Πώς; Αγωνιζόμενοι στην κάθαρση της καρδιάς, επικαλούμενοι τον
φωτισμό του Θεού, που θα πει προσπάθεια τήρησης του αγίου θελήματος του Θεού,
δηλαδή τήρησης των αγίων εντολών του Χριστού. Με άλλα λόγια, ενώ οι εξωτερικές
αισθήσεις θεωρούνται στους περισσοτέρους δεδομένη κατάσταση, η νοερή αίσθηση εξαρτάται
από το ποιόν της καθημερινής μας βιωτής – από τη χριστιανική ή όχι λειτουργία της
συνείδησής μας.
Είσαι
χριστιανός λοιπόν όταν «έχεις καρδιά», όταν δηλαδή ζεις με τον ηγεμόνα νου και
την αίσθησή του να καθορίζει την πορεία σου. Κι αυτό σημαίνει: πιστεύεις σωστά
στον Τριαδικό Θεό - η πίστη είναι η όραση του Θεού· αγαπάς θυσιαστικά τον
συνάνθρωπό σου – η θυσιαστική αγάπη αποτελεί το γνώρισμα της νοερής αίσθησης·
νιώθεις αληθινά τα κτιστά σου όρια - ζεις με την αγία ταπείνωση. Οπότε οι εξωτερικές σου αισθήσεις είναι
υποταγμένες σε σένα: «έχουν παύσει να
ενεργούν μόνες τους τα δικά τους». Είσαι πραγματικά κύριος! Είσαι χάριτι
Θεού «αυτοκράτωρ»!
