«Εκείνος που περιποιείται την κοιλία του και
αγωνίζεται να νικήσει το πνεύμα της πορνείας, μοιάζει με εκείνον που προσπαθεί
να σβήσει μεγάλη φωτιά με λάδι. Όταν θλίβεται η κοιλία, ταπεινώνεται η καρδία.
Όταν όμως δέχεται περιποιήσεις, θεριεύουν και αλαζονεύονται οι λογισμοί»
(λόγ. ιδ΄ 17).
Γαστριμαργία
και λαιμαργία από τη μία, νηστεία από την άλλη. Περιποίηση της κοιλίας δηλαδή
και θλίψη της κοιλίας αντιστοίχως. Η αντιπαράθεση που το αποτέλεσμα κρίνει την
ορθή επιλογή. Κι ορθή επιλογή είναι τελικώς η… θλίψη της κοιλίας, η νηστεία.
Γιατί;
Η μία, η περιποίηση της κοιλίας, φέρνει την
πορνεία ως θέριεμα και αλαζονεία των σαρκικών λογισμών – μπαίνεις σε ένα πνεύμα
και σε μία διάθεση πορνική που μπορεί να καταλήξει και σε πράξη: στρέφεται ο
νους σου διαρκώς στα σαρκικά, με αποτέλεσμα να άγεσαι και να φέρεσαι από τις αντίστοιχες
επιθυμίες. Από ηγεμόνας γίνεσαι δούλος και υποχείριο. Κι όχι μόνο της φιληδονίας
σου, αλλά και του πονηρού διαβόλου που την προκαλεί. Περαιτέρω αποτέλεσμα: η πολυλογία, η
σκληροκαρδία, ο ύπνος, οι ψυχικοί μολυσμοί, οι ανέκφραστες ακαθαρσίες…
Η άλλη, η
θλίψη της κοιλίας, φέρνει το ταπείνωμα της καρδιάς κι επομένως οδηγεί στην
εύρεση του χώρου που δρα ο Θεός. Διότι «ταπεινοίς
ο Θεός δίδωσι χάριν». Οπότε ένα σωματικό γεγονός, η νηστεία, γίνεται
δραστικό εργαλείο και μέσο ενός πνευματικού εμπλουτισμού. Που θα πει:
περιορίζεσαι (σωματικά) και πλαταίνεις (ψυχικά), συρρικνώνεσαι και γεμίζεις. Κι
ασφαλώς ο άγιος κάνει λόγο για την αληθινή νηστεία, όπως την ορίζει η Εκκλησία μας:
«Νηστεύσωμεν νηστείαν δεκτήν, ευάρεστον τω
Κυρίω. Αληθής νηστεία η των κακών αλλοτρίωσις, εγκράτεια γλώσσης, θυμού αποχή, επιθυμιών
χωρισμός, ψεύδους, καταλαλιάς και επιορκίας». Διότι «αν νηστεύεις μόνο από φαγητά, αλλά δεν καθαρίζεσαι από τα πάθη σου,
μάταια χαίρεσαι από την έλλειψη τροφής». Μία τέτοια νηστεία από πλευράς
μόνο σωματικής δεν απέχει από την απλή δίαιτα, και μάλιστα σε κάνει να μοιάζεις
«τοις δαίμοσι, τοις μηδέποτε σιτουμένοις»
(με τους δαίμονες που δεν τρώνε ποτέ).
Απαραίτητη
λοιπόν η διπλή νηστεία. Κι άκου τι λέει ο όσιος για τη θλίψη της κοιλίας. Η
επιθυμία για φαγητό είναι μέσα στη φύση μας: είμαστε ψυχοσωματικά όντα. Ασφαλώς
πρέπει να τρώμε. Λίγη… εξυπνάδα όμως, για να ξεγελάσουμε «την δέσποιναν κοιλίαν»,
που διαρκώς υποκρίνεται και ζητάει κι όλο… ζητάει. «Ας κόψουμε πρώτα τα λιπαρά, έπειτα τα ερεθιστικά φαγητά και έπειτα τα
εύγεστα». Μακριά λοιπόν από τα βαριά φαγητά και τα πολλά τηγανητά, κι ας αρκεστούμε
στην αρχή στα γλυκίσματα. Κι ας δίνουμε στην κοιλία μας πάντοτε «τροφή χορταστική και ευκολοχώνευτη».
