Πέμπτη 29 Σεπτεμβρίου 2022

"ΜΕΓΑΛΕΣ ΩΡΕΣ" στο ΗΡΩΔΕΙΟ


«ΜΕΓΑΛΕΣ ΩΡΕΣ»

του συνθέτη Ανδρέα Κατσιγιάννη με την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών

 στο Ηρώδειο
Πέμπτη 29 Σεπτεμβρίου 2022

Συμμετέχουν:
Γλυκερία, Δημήτρης Μπάσης, Ελεάννα Βαρελά και ο Jonathan Jackson

 

Ένα πολυδιάστατο μουσικό έργο, μία πολυπρόσωπη μουσική τριλογία, μια μεγάλη παραγωγή

«Πως μοιάζουμε όλοι μες στο Φως
Βουνά, στεριές και κτίσματα
Ένας ορθάνοιχτος ναός
Με ζωντανά Εικονίσματα»

 

Ο συνθέτης Ανδρέας Κατσιγιάννης σε συνεργασία με την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών θα παρουσιάσουν την Πέμπτη 29 Σεπτεμβρίου αποσπάσματα από την τριλογία του συνθέτη, «ΜΕΓΑΛΕΣ ΩΡΕΣ».

Στης «Σιωπής τον Τόπο», το Άγιο Όρος, βιώνονται συνέχεια οι «ΜΕΓΑΛΕΣ ΩΡΕΣ» της παρουσίας του Φωτός. Και οι ώρες γίνονται μεγαλύτερες όταν η του αενάου Φωτός Μητέρα, η «ΚΕΧΑΡΙΤΩΜΕΝΗ» μεταδίδει το Φως της, σ' αυτούς που το αναζητούν.

Ο Ανδρέας Κατσιγιάννης καταθέτει συνθετικά την γνώση του, από την Βυζαντινή και Δυτική μουσική, μέσα από τον δικό του μουσικό κόσμο.

Μία κατανυκτική προσευχή, που θα ακουστεί σαν το θρόισμα του ανέμου κάτω από τη σκέπη του σεπτού Αγιορείτικου ουρανού στον Αττικό Ουρανό, στο Ηρώδειο, με ερμηνευτές τη Γλυκερία, τον Δημήτρη Μπάση, την Ελεάννα Βαρελά και τον κάτοχο 5 βραβείων Emmy, Αμερικανό μουσικό και ηθοποιό Jonathan Jackson μαζί με 100 χορωδούς από τρεις διαφορετικές χορωδίες.

Αφηγητής ο μεγάλος μας πρωταγωνιστής, Νικήτας Τσακίρογλου.

Την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών θα διευθύνει ο μαέστρος Στάθης Σούλης.

Μια κατανυκτική μουσική στιγμή κάτω από τον έναστρο ουρανό της Ακρόπολης, στο Ηρώδειο την Πέμπτη 29 Σεπτεμβρίου.

Μέρος των εσόδων θα διατεθεί στην Ένωση Πολυτέκνων Αθηνών

Συντελεστές:

Συνθέτης: Ανδρέας Κατσιγιάννης, Κρατική Ορχήστρα Αθηνών με μαέστρο τον Στάθη Σούλη.

Ερμηνευτές: Γλυκερία, Δημήτρης Μπάσης, Ελεάννα Βαρελά και ο Jonathan Jackson

Συμμετέχουν οι χορωδίες:

"Chorus Vivendi", χοράρχης Ιωάννης Βρυζάκης
Χορωδία Δήμου Νέας Σμύρνης «Μελωδοί», χοράρχης Γεώργιος Ζιάκας
Χορωδία Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, χοράρχης Νίκος Χιώτογλου

Σολίστες μουσικοί:

Αλέξανδρος Αρκαδόπουλος, κλαρίνο
Στέφανος Δορμπαράκης, κανονάκι
Μάρκος Arlan Oscar, πλήκτρα
Φίλιππος Ρέτσιος, πιάνο
Απόστολος Βαλαρούτσος, κιθάρες
Νίκος Μέρμηγκας, πολίτικο λαούτο, μαντολίνο, μπουζούκι
Τάκης Βασιλείου, κρουστά

Ενορχηστρώσεις:

Δημήτρης Μαθιόπουλος, Δημήτριος Σιάμπος, Απόστολος Τσιάρκας, Ανδρέας Κατσιγιάννης

Σχεδιασμός ήχου - ηχοληψία: Γιώργος Καριώτης

Αφηγητής: Νικήτας Τσακίρογλου

Το μουσικό ορατόριο «ΜΕΓΑΛΕΣ ΩΡΕΣ» αποτελείται από δύο ενότητες τραγουδιών και ορχηστρικών θεμάτων του συνθέτη Ανδρέα Κατσιγιάννη. Από την δισκογραφική του δουλειά «Της Σιωπής ο Τόπος» και σε πρώτη εκτέλεση από τον ακυκλοφόρητο δίσκο του «ΚΕΧΑΡΙΤΩΜΕΝΗ».

Ο ΟΣΙΟΣ ΠΑΤΗΡ ΗΜΩΝ ΚΥΡΙΑΚΟΣ Ο ΑΝΑΧΩΡΗΤΗΣ

 

«Ο όσιος Κυριακός έζησε επί της βασιλείας του Θεοδοσίου του Μεγάλου και καταγόταν από την πόλη της Κορίνθου, στην Εκκλησία της οποίας ο πατέρας του Ιωάννης ήταν πρεσβύτερος. Η μητέρα του λεγόταν Ευδοκία και υπήρξε ανεψιός του επισκόπου Πέτρου, ενώ ο ίδιος ήταν αναγνώστης κατά την τάξη. Όταν ήταν δεκαοκτώ ετών, πήγε στα Ιεροσόλυμα και έγινε μοναχός από τον όσιο Ευθύμιο τον μεγάλο. Ως μοναχός επέδειξε  πολλή και μεγάλη άσκηση, έλεγξε αυτούς που φρονούσαν τα πλανεμένα δόγματα του Ωριγένη, τέλεσε με τη δύναμη του Χριστού πολλά θαύματα κι έφτασε σε βαθύτατο γήρας. Ήταν πράος και κοινωνικός ως άνθρωπος, ενώ προείπε με θεία αποκάλυψη πολλά από τα μέλλοντα να συμβούν. Ήταν σωματώδης, όχι όμως άγριος και αποκρουστικός, αλλά ευγενής στους τρόπους, χωρίς να έχει κάποια σωματική αναπηρία ή κάποιο νόσημα από το πέρασμα των χρόνων. Για κάποιους χρόνους καθοδήγησε και τη Λαύρα του αγίου Χαρίτωνος».

 

Εκζητώντας σήμερα τις πρεσβείες του οσίου Κυριακού, εισπράττουμε τη χάρη των πρεσβειών και του μόλις χθες εορταζομένου οσίου Χαρίτωνος. Όχι μόνον βεβαίως λόγω της εγγύτητος της εορτής του, αλλά λόγω κυρίως του γεγονότος ότι ο όσιος Κυριακός υπήρξε ο συνεχιστής του οσίου Χαρίτωνος, εκείνος που, όπως αναφέρει το συναξάρι, καθοδήγησε μετά την κοίμηση του Γέροντος Χαρίτωνος το ποίμνιο της μονής που εκείνος είχε ιδρύσει. Η ένταση λοιπόν της χάρης της σημερινής εορτής έρχεται διπλή για εκείνους που την τιμούν κατά τον τρόπο της Εκκλησίας μας. Το τονίζει και ο υμνογράφος: «Εν δόξη παριστάμενος Θεώ τω Παντοκράτορι, Κυριακέ συν τω θείω Χαρίτωνι θεοκήρυξ, αδιαλείπτως μέμνησο των εκτελούντων, άγιε, την φωτοφόρον μνήμην σου». Δοξασμένος παρίστασαι στον Παντοκράτορα Θεό, θεοκήρυξ Κυριακέ, μαζί με τον θείο Χαρίτωνα, γι’  αυτό και να θυμάσαι αδιάκοπα εμάς, που τελούμε τη φωτοφόρα μνήμη σου. Και το χάρισμα της πνευματικής καθοδήγησης που κοσμούσε τον όσιο Χαρίτωνα, το ίδιο κοσμούσε και τον όσιο Κυριακό. Κι αυτός υπήρξε Γέροντας, όπως η Εκκλησία μας κατανοεί τον όρο, κάτω βεβαίως από τις ίδιες προϋποθέσεις του οσίου Χαρίτωνα: να έχει  γεμίσει από το Πνεύμα του Θεού, γιατί αγωνίστηκε στην πράξη της τηρήσεως των αγίων εντολών του Χριστού και γιατί καθάρισε έτσι την καρδιά του από τη λάσπη των παθών. «Όλην του Πνεύματος την χάριν εισωκίσατο» ο όσιος, διότι «πράξει προσέθεσε την θεωρίαν».

Η υμνολογία της Εκκλησίας μας επιμένει ιδιαιτέρως στο τελευταίο σημείο. Δηλαδή, αν κανείς δεν αγωνιστεί εμπράκτως στην πνευματική ζωή, αν με τη χάρη του Θεού δεν θελήσει να μεταστρέψει το εμπαθές της καρδίας του, ώστε καθαρή αυτή να λάμψει τις λαμπηδόνες του αγίου Πνεύματος, δεν μπορεί αυτός να θεωρηθεί χριστιανός, δεν μπορεί να χαρακτηριστεί αληθινή η προσευχή του και η προς τον Θεό δοξολογία του. Με άλλα λόγια τότε η στροφή προς τον Θεό είναι γνήσια, τότε υπάρχει αληθινή λατρεία του Θεού, όταν ο άνθρωπος βρίσκεται στην κατάσταση της καθάρσεως από τα πάθη του. «Έφριξε σου ήλιος το εγκρατές και στερρόν, δι’  ετών σε πλείστων οργιζόμενον μη δυνηθείς όλως κατιδείν, μήτε εν ημέρα τροφής μετέχοντα, όσιε, ευτόνως μελωδούντα, αγρυπνίαις απαύστοις∙ τη δυνάμει σου δόξα φιλάνθρωπε». Ο ήλιος, σημειώνει ο υμνογράφος, έφριξε μπροστά στην εγκράτεια και τη στέρεα θέλησή σου, όσιε, γιατί δεν μπόρεσε να σε δει, για πολλά χρόνια, να οργίζεσαι έστω και ελάχιστα, κι ούτε  κατά τη διάρκεια της ημέρας να  τρως κάτι, ενώ με δύναμη σε  διαρκείς αγρυπνίες υμνολογούσες: δόξα στη δύναμή Σου, φιλάνθρωπε.

Οι ύμνοι της Εκκλησίας μας όμως επισημαίνουν και κάτι ακόμη εξόχως σημαντικό: ο όσιος Κυριακός, έχοντας καθαρίσει το οπτικό της ψυχής του με την εγκράτεια και φωτιζόμενος επομένως από το Πνεύμα του Θεού – ο Κύριος άλλωστε το έχει υποσχεθεί: «μακάριοι οι καθαροί τη καρδία ότι αυτοί τον Θεόν όψονται» - μπορούσε να διακρίνει την πλάνη από την αλήθεια, τη γνήσια διδασκαλία του Χριστού από την αίρεση.  Χωρίς ο όσιος Κυριακός να θεωρείται διδάσκαλος της Εκκλησίας, όμως λόγω της αγιασμένης ψυχής του – και τις προσωπικές μελέτες του ασφαλώς για την ωφέλεια της ψυχής του - καθοδηγούσε τους πιστούς στην υπέρβαση της πλάνης   του ωριγενισμού. «Συ των κακοδόξων την απάτην ήλεγξας του Ωριγένους, γενναίοις αγώσι, μαθητών του λήρου τε και μυθολόγου». Θυμίζει η περίπτωσή του τον άγιο Σπυρίδωνα, τον άγιο Νικόλαο, και άλλους αγίους, οι οποίοι χωρίς να έχουν τη δυνατότητα της θεωρητικής αντιμετώπισης των αιρετικών, έβλεπαν καθαρά την πλάνη και την έλεγχαν αυστηρότατα. Κι είναι σημαντική, όπως είπαμε, η επισήμανση αυτή, γιατί δείχνει και σε εμάς σήμερα, ότι όταν βρισκόμαστε σωστά στην Εκκλησία, με κάποια έστω πνευματική ζωή πάνω στις εντολές του Χριστού, τότε το Πνεύμα του Θεού λειτουργεί μέσα μας, με τρόπο που να μας προφυλάσσει από την πλάνη. Δυστυχώς όμως, αν σήμερα έχουν αυξηθεί οι διάφοροι αιρετικοί, αν οι Γιεχωβάδες, οι Προτεστάντες, οι οπαδοί της νέας λεγόμενης εποχής με τα φαινόμενα του νεοπαγανισμού κλπ.,  απλώνονται, αλώνοντας τις ψυχές των ανθρώπων, είναι γιατί έχει χαλαρώσει η σύνδεση των πιστών με την Εκκλησία. Αφύλαχτες λοιπόν οι ψυχές από τη χάρη του Θεού, γίνονται εύκολα έρμαιο του Πονηρού και των διαφόρων οργάνων του.

Τετάρτη 28 Σεπτεμβρίου 2022

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΕΙΝΑΙ ΣΑΝ ΤΑ ΣΦΟΥΓΓΑΡΙΑ!

 

Μία πολύ δυνατή παιδαγωγική αφίσα! Που τι φανερώνει; Πόσο οι γονείς και όλοι όσοι σχετιζόμαστε με παιδιά και νέους δρούμε με τον πιο αντιπαιδαγωγικό τρόπο στην προσπάθειά μας να ασκήσουμε "παιδεία και αγωγή"! Πέντε "μη" - και όχι μόνον αυτά! - που λειτουργούν στην πραγματικότητα ως "πυροβολισμοί" στο παιδί μας, κάτι που αναδεικνύει με τον πιο εποπτικό τρόπο η συγκεκριμένη ανάρτηση. Κι αυτό γιατί η διαπαιδαγώγηση δεν στηρίζεται στην άρνηση, αλλά στη θέση: όχι τι να μην κάνει το παιδί αλλά υπόδειξη του τι να κάνει και πού να στραφεί, πού να διοχετεύσει δηλαδή την ενέργεια της ψυχοσωματικής του ύπαρξης. Η άρνηση είναι... "κενό" - υπάρχει μόνο όταν το αφήνει κανείς, γιατί ήδη έχει στραφεί σε ό,τι ανοίγεται ευοίωνο ενώπιόν του. Κι είναι ευνόητο ότι η θετική υπόδειξη γίνεται με τα λόγια, όταν υπάρχει το βιωμένο παράδειγμα, το οποίο κατεξοχήν αυτό λειτουργεί ως κανόνας και δρόμος ζωής! "Μισώ τις διδαχές που βλέπω ότι προέρχονται από άνθρωπο που ζει με αντίθετο από αυτές τρόπο", σημειώνει με έμφαση ο άγιος Γρηγόριος Θεολόγος, μέγας Πατήρ και Διδάσκαλος της Εκκλησίας.

             Λοιπόν, αν θέλουμε να βοηθήσουμε τα παιδιά μας και έτσι να οικοδομήσουμε μία καλύτερη κοινωνία - να βοηθήσουμε έτσι και τον ίδιο τον εαυτό μας - πρέπει να κινητοποιηθούμε πρώτα εμείς στην άσκηση του αγαθού και των αξιών της ζωής, κυρίως της αγάπης. Η σωστή διαπαιδαγώγηση απαιτεί κόπο και γνήσια θυσιαστική αγάπη, ενώ οι προτροπές που στηρίζονται στα "μη" αποκαλύπτουν την υποκρισία της ζωής μας: απαιτούμε από τα παιδιά μας χωρίς εμείς να... κουνάμε ακόμη και το δαχτυλάκι μας! Τα "ουαί" του Χριστού προς τους υποκριτές Φαρισαίους της εποχής Του ισχύουν στην περίπτωση αυτή πολλαπλασίως και για εμάς! 

Ο ΟΣΙΟΣ ΠΑΤΗΡ ΗΜΩΝ ΧΑΡΙΤΩΝ Ο ΟΜΟΛΟΓΗΤΗΣ

«Ο όσιος Χαρίτων έζησε επί της βασιλείας του Αυρηλιανού και καταγόταν από το Ικόνιο της Λυκαονίας. Λόγω της πίστεώς του στον Χριστό, οδηγήθηκε στον άρχοντα Υπατικό, κι επειδή ομολόγησε με παρρησία τον Χριστό ως Θεό, τον κτύπησαν και τον κατάφλεξαν με λαμπάδες φωτιάς. Μετά την πτώση του Αυρηλιανού, ελευθερώθηκε, και πήγε σε έρημο τόπο, όπου έπεσε σε ληστές που τον αιχμαλώτισαν. Ελευθερώθηκε όμως και πάλι αλλά με τον εξής τρόπο: Στην κανάτα που είχαν οι ληστές το κρασί τους, πήγε μία έχιδνα που έχυσε το δηλητήριό της, οπότε πίνοντας οι ληστές πέθαναν όλοι. Ο όσιος, βλέποντας το σπήλαιο ταιριαστό για τόπο ασκήσεώς του, το έκανε εκκλησία, κι επειδή άρχισαν να προσέρχονται πολλοί για να ασκηθούν κοντά του, το μετέτρεψε τελικώς σε μοναστήρι. Λόγω των περισπασμών, αποσύρθηκε αλλού, αλλά και εκεί τον περίμενε η ίδια «τύχη», μέχρι ότου βρήκε την άκρη ενός βράχου, για να αφιερωθεί απερίσπαστος στην προσευχή και τον Θεό. Την έλλειψη ύδατος την ξεπέρασε με τη χάρη του Θεού. Παρακάλεσε τον Κύριο, και από το βράχο βγήκε κρυστάλλινο νερό. Εκεί στον βράχο αυτό έζησε μέχρι βαθύτατο γήρας, επιτελώντας και πλήθη θαυμάτων».

 

Ο υμνογράφος της Εκκλησίας μας, καλός γνώστης της Παλαιάς και της Καινής Διαθήκης, των Πατερικών και νηπτικών κειμένων,  «ζωγραφίζει» το πνευματικό πορτραίτο του οσίου Χαρίτωνα, χρησιμοποιώντας εικόνες από τα παραπάνω έργα. Το πρώτο στο οποίο εμμένει ο εκκλησιαστικός ποιητής είναι το χάρισμα του οσίου να καθοδηγεί άλλους προς εύρεση της Βασιλείας του Θεού, το χάρισμα δηλαδή του Γέροντα. Βασιζόμενος στο γεγονός ότι ο όσιος είχε ιδρύσει τρία μοναστήρια, παρ’  όλη την τάση του να ζήσει ως ερημίτης, τον βλέπει ως νέο Μωϋσή, ο οποίος, σαν τον παλαιό που καθοδήγησε τους Ισραηλίτες στη γη της επαγγελίας, και μάλιστα περνώντας τους θαυματουργικά, δηλαδή με τη χάρη του Θεού, από την Ερυθρά θάλασσα,   καθοδήγησε και αυτός τους μοναχούς του, ανοίγοντας με το όπλο του Σταυρού το πέλαγος της αθλητικής θάλασσας, καταβυθίζοντας έτσι τον νοητό Φαραώ, τον διάβολο. «Θαλάσσης αθλητικής το πέλαγος διανηξάμενος, τω ζωηφόρω όπλω του Σταυρού, Φαραώ τον αλάστορα τον νοητόν, Μακάριε, θεία δυνάμει κατεπόντισας». Κι είναι μεγάλη ευλογία στη ζωή μας να έχουμε βρει και εμείς τον σωστό πνευματικό καθοδηγητή, προκειμένου, αντιστοίχως με τους μοναχούς του οσίου Χαρίτωνα, να καθοδηγούμαστε στην εύρεση του Χριστού. Διότι βεβαίως αυτός είναι όλος ο σκοπός της πνευματικής ζωής και της πνευματικής καθοδήγησης: να συνδεθούμε με τον Χριστό, δηλαδή να ζούμε έτσι, ώστε να ενεργοποιείται το χάρισμα του αγίου βαπτίσματος και του αγίου χρίσματος.

Δεν είναι δυνατόν όμως ο Θεός να έχει χαριτώσει κάποιον με το χάρισμα της πνευματικής καθοδήγησης, χωρίς αυτός να έχει διαφύγει τη θάλασσα των παθών, χωρίς να έχει υπερβεί τον εγωισμό και τα παρακλάδια του, κι αυτό με τη χάρη του Θεού. Ο όσιος Χαρίτων ήταν αληθινός καθοδηγητής, γιατί ακριβώς ενισχυόμενος από το Πνεύμα του Θεού νίκησε τον νοητό Γολιάθ, τις πονηρές δυνάμεις. Ο υμνογράφος με άλλα λόγια θέλοντας να τονίσει τους σπουδαίους ασκητικούς αγώνες του οσίου τον παραλληλίζει με τον Δαυίδ. Κι όπως εκείνος, σε νεαρή ηλικία, αλλά με τεράστιο θάρρος και με δύναμη Θεού νίκησε τον γιγάντιο Γολιάθ, έτσι και ο όσιος Χαρίτων: παρ’  όλη τη θεωρούμενη τεράστια δύναμη του διαβόλου, τον νίκησε, γιατί αφενός είχε την προαίρεση για κάτι τέτοιο, αφετέρου ενισχυόταν από τον παντοδύναμο και παντοκράτορα Κύριο. «Καθείλες δαυιτικώς του αλλοφύλου Γολιάθ, όσιε, την νοητήν δύναμιν, εν τη παντευχία του Πνεύματος».

Ένας τέτοιος άνθρωπος λοιπόν, σαν τον όσιο Χαρίτωνα, γνήσιος δούλος του Θεού, με ασκητικό φρόνημα και αληθινή αγάπη προς τον συνάνθρωπο, όντως χαριτώνεται από τον Θεό – «εστεφάνωσαν αι χάριτες σε Χαρίτων, αθλητικώ στεφάνω, της Χριστού βασιλείας», δηλαδή: σε στεφάνωσαν, Χαρίτων, οι χάρες της βασιλείας του Χριστού με αθλητικό στεφάνι - και λειτουργεί για τους καλοπροαίρετους ανθρώπους  κυριολεκτικά ως «μαγνήτης», που τους τραβάει κοντά του. Δεν είναι τα ανθρώπινα προσόντα του, οι γνώσεις του, η πιθανή ευγένειά του, οι καλοί τρόποι του. Είναι η χάρη του Θεού που ελκύει  τους ανθρώπους. Κι αυτό θα πει ότι οι άνθρωποι πλησιάζουν έναν τέτοιο άνθρωπο, με τη βεβαιότητα ότι προσεγγίζουν τον Θεό. Αν δεν υπάρχει αυτή η βεβαιότητα, αν οι άνθρωποι προσεγγίζουν τον Γέροντα, για να μείνουν μόνον σ’  εκείνον, χωρίς να περνάνε δι’  αυτού στον Σωτήρα Χριστό, τότε αφενός οι άνθρωποι αυτοί πάσχουν από πλευράς ψυχικής – διότι Θεός τους γίνεται ο «Γέροντάς» τους -  αφετέρου ο Γέροντας αυτός, σε περίπτωση που δεν αρνηθεί το «φωτοστέφανο» που του βάζουν οι άνθρωποι, δεν είναι γνήσιος Γέροντας, ανήκει στους «ψευδογέροντες», που συνιστούν μία από τις μάστιγες της Εκκλησίας. Ο όσιος Χαρίτων γίνεται ο οδηγός μας. Ζούσε εν αυτώ ο Χριστός, γι’ αυτό και διάφανος γενόμενος Εκείνον αποκλειστικά φανέρωνε. «Συ, όσιε, φωτός ακηλίδωτον έσοπτρον της άνωθεν φρυκτωρίας τηλαυγώς ανεδείχθης, Χαρίτων παμμακάριστε». Χαρίτων όσιε, παμμακάριστε, αναδείχτηκες πολύ καθαρά ακηλίδωτος καθρέπτης που αντανακλά το θεϊκό φως. Τέτοιους Γεροντάδες, διάφανους προς τον Θεό και τον άνθρωπο, που και η εποχή μας γνώρισε, αληθινούς αγίους (π.χ. τους οσίους Πορφύριο, Παΐσιο, Ιάκωβο, Εφραίμ, Σωφρόνιο κ.ά.), ας παρακαλούμε τον Θεό να αναδεικνύει πάντοτε. Το πιο σημαντικό όμως είναι να προσπαθούμε όλοι μας να γινόμαστε με τον τρόπο του οσίου Χαρίτωνα μικροί Γεροντάδες. Δηλαδή να ζούμε έτσι τον Θεό, ώστε ο Θεός να φανερώνεται μέσω ημών. Διαφορετικά, θα εμπαιζόμαστε όλοι από τις μηχανές του Πονηρού.