Υπάρχει
χριστιανική Ελλάδα, αυτή για την οποία κάνει λόγο σήμερα η υμνολογία; Υπάρχουν
οι πόλεις της που ευφραίνονται και σκιρτούν από αγαλλίαση για τους αγίους, σαν
τον άγιο Χαράλαμπο; («Ευφραίνεσθε εν
Κυρίω πόλεις της Ελλάδος και σκιρτήσατε αγαλλώμεναι»). Κανείς δεν γνωρίζει.
Μία επιφανειακή κρίση θα έλεγε όχι. Ή τουλάχιστον όχι τόσο, σε σχέση με
αυτό που φαινόταν πριν και από λίγα σχετικά χρόνια. Φαίνεται ότι υπάρχει
ένας γενικότερος αποχρωματισμός από αυτό που συνιστά θεωρητικά την ταυτότητα
του Έλληνα: του ορθόδοξου πιστού που ταυτοχρόνως διακατέχεται από την βαθιά
αγάπη και προς την πατρίδα. Η συρρίκνωση του εκκλησιάσματος στους Ναούς, η
ετοιμότητα να αποδεχτούν οι πολλοί το εφεύρημα της πολυπολιτισμικότητας,
η ντροπή που νιώθουν αρκετοί συμπατριώτες μας να δηλώσουν την ελληνικότητά
τους, ιδίως όταν βρεθούν στο εξωτερικό – και δεν εννοούμε τώρα που υπάρχει
γενικότερη κατακραυγή λόγω της οικονομικής κρίσεως – η μείωση των
αντανακλαστικών σε οτιδήποτε επιχειρείται από τους ιθύνοντες στην
εφαρμογή της «θεωρίας του σαλαμιού»: κόβουμε κάθε φορά και από λίγο σε
ό,τι αφορά τις παραδόσεις μας, είναι λίγα από αυτά που επιβεβαιώνουν του λόγου
το αληθές. Τείνουμε σ’ αυτό που λέει ο λόγος του Χριστού που μιλάει πάντοτε για
το μικρό ποίμνιο - τους λίγους που πράγματι είναι συνεπείς πιστοί και
αγαπούν τον Κύριο και γενικώς τις παραδόσεις του έθνους μας - και το προτρέπει
να μη φοβάται. «Μη φοβού το μικρόν
ποίμνιον». Αλλά είπαμε, κανείς δεν γνωρίζει. Διότι σε ανάλογο προβληματισμό
και του μεγάλου Προφήτη Ηλία, όταν διωκόταν η αληθινή πίστη και κανείς δεν
φαινόταν να την ακολουθεί, ο ίδιος άκουσε τον Θεό να του λέει ότι γύρω του,
χωρίς εκείνος να το ξέρει, «επτά χιλιάδες Ιουδαίοι δεν είχαν κλίνει το γόνυ
στον Βάαλ». Κανείς λοιπόν δεν ξέρει τι σημαίνει χριστιανική Ελλάδα. Αν μάλιστα
πιστέψει κανείς λόγια που αποδίδονται στον άγιο Παΐσιο τον αγιορείτη, ότι
δηλαδή «ο Χριστός, η Παναγία, οι άγιοι αγαπούν σκανδαλωδώς την Ελλάδα, γιατί
αυτή βγάζει κατεξοχήν αγίους», ίσως τα πράγματα δεν είναι τόσο ζοφερά.