Ο άγιος υμνογράφος του αγίου Βασιλείου είναι ευνόητο
ότι δεν μπορεί να μην αναφέρει εκείνο το
έργο, πέραν της διδασκαλίας του αγίου και του προσωπικού
του αγιασμού και του μαρτυρικού του φρονήματος, με το οποίο
σφράγισε την εποχή του και έμεινε χρυσό παράδειγμα ανά τους αιώνες: την ελεήμονα προσφορά του στον συνάνθρωπο, ιδίως
με τη λεγόμενη «Βασιλειάδα». Η φιλανθρωπική
δράση του αγίου Βασιλείου όντως έχει μείνει παροιμιώδης. Θεωρείται κυριολεκτικά «κανών»,
τύπος, προς τον οποίο στρέφουν τα βλέμματα
όλοι οι πιστοί στους μετέπειτα αιώνες μέχρι σήμερα, για
να κατανοούν τι σημαίνει αγιότητα βίου συνδυασμένη με οξυδέρκεια και άνοιγμα καρδιάς.
Κατά τον άγιο Δαμασκηνό «Πατήρ ορφανών
και χηρών προασπιστής και πλούτος πένησι, των ασθενούντων
η παράκλησις και των εν πλούτω κυβέρνησις, γήρως βακτηρία
εδείχθης, παιδαγωγία νεότητος και Μοναζόντων αρετής κανών,
Βασίλειε». Δηλαδή: Αναδείχτηκες, Βασίλειε, πατέρας των ορφανών και των χηρών υπερασπιστής, και ο πλούτος για τους πτωχούς, η παρηγοριά για
τους ασθενείς και ο κυβερνήτης των πλουσίων, το στήριγμα
των γηρατειών, η παιδαγωγία της νεότητας και ο κανόνας της
αρετής των μοναχών.
