῾Πονηροί δε
άνθρωποι και γόητες προκόψουσιν επί το χείρον, πλανώντες και πλανώμενοι᾽ (Β´
Τιμ. 3, 13)
α. Πολύ επικίνδυνα θα
λέγαμε ότι είναι τα λόγια του σημερινού αποστολικού αναγνώσματος, όπως άλλωστε
είναι όλα τα λόγια στην πραγματικότητα του Ευαγγελίου. Επικίνδυνα για όσους από
τους χριστιανούς προσπαθούμε να συμβιβάσουμε τα ασυμβίβαστα: και τη χριστιανική
πίστη και την άνεση του κόσμου• και τη σχέση μας με τον
Θεό και την αδιάκοπη απόλαυση των αγαθών του κόσμου τούτου. Διότι έρχεται ο
απόστολος σήμερα για να μας πει ότι όσοι θέλουν να είναι με τον Χριστό θα
διωχτούν στον κόσμο τούτο, ενώ οι πονηροί και οι απατεώνες θα προκόψουν κι ίσως
και να μεγαλουργήσουν. ῾Πονηροί άνθρωποι και γόητες προκόψουσιν...(ενώ) πάντες
οι θέλοντες ευσεβώς ζην εν Χριστώ Ιησού διωχθήσονται᾽. Μία παράδοξη πράγματι
πνευματική πραγματικότητα.
β. 1. Οι πονηροί και οι
απατεώνες θα προκόψουν στον κόσμο αυτό, μας λέει ο απόστολος. Συμπληρώνει όμως:
῾επί το χείρον᾽, στο χειρότερο. Θα πορεύονται από το κακό στο μεγαλύτερο κακό.
Θα προοδεύουν, αλλά με μία πρόοδο που καταλήγει στον γκρεμό και την καταστροφή.
Και καταστροφή με βάση τα λόγια του αποστόλου είναι κάθε τι που μας απομακρύνει
από τον Χριστό, από τη σωτηρία την εν Χριστώ Ιησού.
2. Κι είναι η επισήμανση
αυτή του αποστόλου Παύλου βασική αλήθεια της Αγίας Γραφής. Επανειλημμένως ο
λόγος του Θεού τονίζει, ήδη από την Παλαιά Διαθήκη, ότι ο άνθρωπος που έχει
πάρει στραβό δρόμο στη ζωή του και δεν μετανοεί γι᾽ αυτό, θα πληρώνει συνεχώς
το τίμημα: τη αδιάκοπη και αυξητική σκλήρυνση της καρδιάς του, την πώρωση της
ψυχής του. Ο Θεός σεβόμενος από αγάπη την ελευθερία του ανθρώπου τον αφήνει
στις δικές του επιλογές. Κι οι κακές επιλογές του τον οδηγούν ακριβώς σε
κατάσταση κόλασης ήδη από τη ζωή αυτή: να παγιώνεται στην κακία και συνεπώς να
εξασθενίζει μέσα του κάθε δύναμη μετανοίας, που θα πει σωτηρίας.
3. ´Ετσι για τον απόστολο
και για την πίστη μας γενικότερα, η προκοπή και η πρόοδος δεν είναι αυτονόητα
καλά και αποδεκτά. Χρειάζεται κανείς να στέκει επιφυλακτικά απέναντί τους,
διότι υπάρχει καλή και κακή πρόοδος, καλή και κακή προκοπή. Με άλλα λόγια ποτέ
η πρόοδος δεν μπορεί να γίνει ιδεολογία, όπως δυστυχώς συμβαίνει πολύ συχνά και
στα δικά μας τοπικά δεδομένα: οτιδήποτε δηλαδή ονομάζεται προοδευτικό θεωρείται
αυτόματα και καλό, ενώ οτιδήποτε ῾βαφτίζεται᾽ συντηρητικό και παλαιό θεωρείται
κακό. Τέτοιες τοποθετήσεις αποτελούν ιδεολογήματα, σχήματα του μυαλού του
ανθρώπου, προκειμένου να εκμεταλλευτεί τα γεγονότα και να παρασύρει τους
συνανθρώπους του σε δικά του συμφέροντα.
4. Κύριο γνώρισμα της
κακής προόδου, κατά τον απόστολο, είναι η πλάνη. Κι όχι μόνο η πλάνη που
αναφέρεται στους άλλους εκ μέρους των πονηρών και των απατεώνων (:οι πονηροί
πλανούν κάποιους ανθρώπους), αλλά και η πλάνη που ῾πιάνει᾽ τους ίδιους τους
πονηρούς. Πρώτος πιάνεται στα δίχτυα της πλάνης ο απατεώνας, κι έπειτα βέβαια
κι εκείνοι που δεν προσέχουν και τον ακολουθούν. ῾Πλανώντες και πλανώμενοι᾽
σημειώνει ο απόστολος. ´Ετσι το ψεύδος κι ασφαλώς και ο δημιουργός του, ο
διάβολος, γίνονται η ατμόσφαιρα των ανθρώπων που κινούνται και πορεύονται
μακριά από τον Θεό. Μπορεί να φαίνονται ότι κυριαρχούν στη ζωή, ότι
μεγαλουργούν ίσως, μα πρόκειται για μία κενότητα ζωής, για κάτι άδειο σαν μία
μεγάλη φούσκα. Γι᾽ αυτό και ποτέ κανείς δεν περιμένει κάτι σοβαρό από ανθρώπους
μακριά από την Εκκλησία και την πίστη του Χριστού.
γ. Στον αντίποδα των
πονηρών και των απατεώνων προβάλλει ο απόστολος την ευσέβεια των χριστιανών:
την πιστότητα δηλαδή στην παράδοση του Χριστού και των Αποστόλων, στην παράδοση
της Εκκλησίας. ῾Μένε εν οις έμαθες και επιστώθης᾽ προτρέπει τον Τιμόθεο, δηλαδή
στα ιερά γράμματα που οδηγούν στη σωτηρία ως ζωντανή σχέση με τον Χριστό. Το
συμπέρασμα είναι σαφές: μακριά από κάθε τι
που απομακρύνει από τον Χριστό, έστω κι αν φαίνεται φανταχτερό και
λαμπερό στον κόσμο τούτο. Μακριά δηλαδή από αιρέσεις, από διάφορες περίεργες
φιλοσοφίες και θεοσοφίες, από πρότυπα που προβάλλει συχνά η τηλεόραση κι ο
κόσμος αυτός. Κι από την άλλη: κοντά διαρκώς στον Χριστό και στην αγία Εκκλησία
Του. Και μάλιστα την περίοδο αυτή που από σήμερα εισαγωγικά ξεκινά για να
καταλήξει στο Πάσχα. Το πρώτο οδηγεί στην αιώνια απώλεια. Το δεύτερο στη ζωή
μαζί με τον Χριστό και την ένταξη στη Βασιλεία Του.
