"Ο άγιος Ιουστίνος ήταν από τη Φλαβία Νεάπολη της
Συρίας, υιός του Πρίσκου του Βακχείου. Ήλθε στη Ρώμη, στον Αντωνίνο τον
βασιλιά, κατά της πλάνης των ειδώλων, και επέδωσε λιβέλλους υπέρ της εις
Χριστόν πίστεως και ομολογίας, με τις οποίες απεδείκνυε την αλήθεια και τη
δύναμη της πίστεως αυτής, ενώ γκρέμιζε με βάση την Αγία Γραφή τις
ειδωλολατρικές πλάνες. Επειδή τον φθόνησε ο φιλόσοφος Κρήσκης, φονεύτηκε, αφού
προηγουμένως όμως υπέστη πολλά βασανιστήρια. Ο άγιος Ιουστίνος, λόγω της
καθαρότητας και της αγιότητας της ζωής του, κι αφού έφτασε στο πιο ψηλό σημείο
αρετής και γέμισε εντελώς από κάθε θεϊκή και ανθρώπινη σοφία, άφησε σε όλους
τους πιστούς συγγράμματα που είναι πλήρη από κάθε σοφία και ωφέλεια. Διότι
προσφέρουν τη γνώση του Θεού σε όλους όσοι θα τα μελετήσουν".
Ο άγιος Ιουστίνος
πέρασε από διάφορες φιλοσοφίες μέχρι να φτάσει στην πίστη του Χριστού. Κι η
πίστη του αυτή δεν υπήρξε αποτέλεσμα των φιλοσοφικών ερευνών του. Κανείς από
μόνος του δεν γίνεται χριστιανός, αν δεν κληθεί και δεν ελκυσθεί από τον ίδιο
τον ζωντανό Θεό. Ο ίδιος ο Κύριος το αποκάλυψε: "Ουδείς δύναται ελθείν
προς με, εάν μη ο Πατήρ ο πέμψας με ελκύση αυτόν". Κανείς δεν μπορεί
να έλθει σε εμένα, εάν ο Πατέρας μου που με έστειλε δεν τον ελκύσει. Ο άγιος
Ιουστίνος κλήθηκε από τον ίδιο τον Θεό, γιατί βεβαίως αναζητούσε γνήσια την
αλήθεια. Συνέβη σ' αυτόν ό,τι και στον απόστολο Παύλο και ό,τι σε άλλους
αγίους: με έναν ξεχωριστό τρόπο του υποδείχτηκε η αλήθεια. Σ' ένα από τα
σπουδαία έργα του, τον "Διάλογον προς Τρύφωνα τον Ιουδαίον"
περιγράφει με φιλολογικό τρόπο την κλήση του προς τον Χριστό. "Κουρασμένος
από τις αναζητήσεις του και ποθώντας ειλικρινά την αλήθεια, περιδιάβαζε μελαγχολικός
και στοχαζόμενος σε κάποια παραλία (πιθανόν της Εφέσου), όπου συνάντησε
μυστηριώδη σεβάσμιο γέροντα. Αυτός του τόνισε ότι η φιλοσοφία δεν μπορεί να
θεραπεύσει την εσώτατη περί Θεού ζήτηση του ανθρώπου και του υπέδειξε τη
μοναδική σημασία των προφητών, οι οποίοι 'μόνοι και είδαν και εξήγγειλαν την
αλήθεια στους ανθρώπους'" (Στυλ. Παπαδόπουλος). Ο υμνογράφος της
ακολουθίας του κάνει τον παραλληλισμό με τον απόστολο Παύλο, χωρίς όμως να
αναφέρει συγκεκριμένα τι συνέβη στην κλήση του αγίου. "Δέχτηκες από τον
ουρανό την κλήση, όπως ο θεσπέσιος Παύλος, θεόσοφε, κι αφού έζησες τον ίσιο
δρόμο με άριστο τρόπο, πέρασες στο στάδιο του μαρτυρίου" ("Ουρανόθεν
την κλήσιν δεξάμενος, ώσπερ ο θεσπέσιος Παύλος, θεόσοφε, ευθυδρομήσας άριστα,
μαρτυρίου το στάδιον ήνυσας")(ωδή ς΄).
Η περίπτωση του αγίου Ιουστίνου είναι
αξιοθαύμαστη, γιατί επιβεβαιώνει για μία ακόμη φορά ότι όπου υπάρχει γνήσια
αναζήτηση της αλήθειας, εκεί έχουμε φανέρωση του Θεού και ο άνθρωπος βρίσκει το
μοναδικό και βέβαιο στήριγμα της ζωής του. Όπως ακριβώς και με τον άγιο:
"Κατείχες τον Χριστό στην καρδιά σου ως στερέωμα, Ιουστίνε" ("Στερέωμα
Χριστόν εν τη καρδία σου κατέχων, Ιουστίνε...") (ωδή γ΄).
