Σε πνευματικό τέκνο του που του είπε κάτι που αργότερα
συμφώνησαν και οι γιατροί ο όσιος Πορφύριος τόνισε: «Τώρα
πρέπει να γεμίσεις την ψυχή σου με Χριστό, με θείο έρωτα, με χαρά. Η χαρά του
Χριστού θα σε γιατρέψει. Όταν είσαι πολύ κουρασμένος, παίρνε για την αδυναμία
σου και κανένα φάρμακο. Πρέπει να κάνουμε τη γενική εξομολόγηση, για να
θεραπευτούν οι μυστικές πληγές της ψυχής σου. Αυτό θα δώσει πολλή χαρά και σε
σένα και σε μένα». “Τα λόγια του μού έκαναν εντύπωση, ιδιαίτερα εκείνο το «η
χαρά του Χριστού θα σε γιατρέψει». Πρώτη μου φορά άκουα για μία τόσο χαρμόσυνη
προοπτική θεραπείας. Δεν επρόκειτο για μία θεραπεία από τις γνωστές, επρόκειτο
για θεραπεία σώματος και ψυχής”» (Κ. Γιαννιτσιώτη, Κοντά στον Γέροντα
Πορφύριο, Ι. Ησυχ. Η Μεταμόρφωσις του Σωτήρος).
Θα ήταν λάθος να πιστέψει κανείς ότι ο άγιος Πορφύριος
ήταν κατά των φαρμάκων. Πώς να είναι άλλωστε κατά της ιατρικής και των φαρμάκων
εκείνος που διακονούσε δεκαετίες μέσα στην Πολυκλινική του αγίου Γερασίμου στο
κέντρο της Αθήνας και σχετιζόταν με όλων των ειδικοτήτων τους ιατρούς; Είναι
γνωστό δε ότι το ενδιαφέρον του για την Ιατρική ήταν πολύ μεγάλο, τόσο που
αγόραζε βιβλία Ιατρικής προκειμένου να μαθαίνει τη συγκεκριμένη ορολογία για
τις διάφορες παθήσεις και να μπορεί να διαλέγεται με τους ιατρούς και κάποιες
φορές να τους βοηθάει με το διορατικό του χάρισμα. Δεν ήταν λίγες μάλιστα οι
φορές που πνευματικά του τέκνα ιατροί, ακόμη και καθηγητές Πανεπιστημίου, σε
δύσκολα προβλήματα που αντιμετώπιζαν για τη διάγνωση της πάθησης ενός ασθενούς,
στον άγιο προσέφευγαν και ζητούσαν τη γνώμη του. Τα λόγια του μάλιστα στο
συγκεκριμένο απόσπασμα το επιβεβαιώνουν: «όταν είσαι πολύ κουρασμένος, παίρνε
για την αδυναμία σου και κανένα φάρμακο» - κάτι που έκανε βεβαίως και ο ίδιος,
ο οποίος έπασχε από του κόσμου τις αρρώστιες!
Η στάση του όμως απέναντι στην ασθένεια ήταν αυτή που
έχει καταλήξει βεβαίως και η ίδια η Ιατρική: την όποια ασθένεια πρέπει να τη
βλέπουμε με καθολικό τρόπο, ως σύμπτωμα δηλαδή της ψυχοσωματικής υποστάσεως του
ανθρώπου. Ο άνθρωπος, κατά τη χριστιανική πίστη, δεν είναι ούτε μόνο σώμα ούτε
μόνο ψυχή. Είναι σώμα και ψυχή μαζί, τα οποία είναι συνδεδεμένα με τέτοιο τρόπο
που συνιστούν μία αδιαίρετη ενότητα. Γι’ αυτό και για την Εκκλησία ο θάνατος
θεωρείται ένα μυστήριο – πώς χωρίζεται η ψυχή από το σώμα! Οπότε για τον άγιο
Πορφύριο κάθε τι που συμβαίνει στο σώμα επηρεάζει την ψυχή, όπως και κάθε τι
που συμβαίνει στην ψυχή επηρεάζει το σώμα. «Είναι μπλεγμένο το πράγμα» όπως
συνήθιζε να λέει χαριτολογώντας. Κι ασφαλώς ο άγιος πίστευε αυτό που η Εκκλησία
μας πιστεύει, ότι δηλαδή η όποια ασθένεια αποτελεί καρπό της πεσμένης στην
αμαρτία ανθρώπινης φύσεως. Ο Θεός δεν δημιούργησε τον άνθρωπο να πάσχει ούτε
και να πεθαίνει – η αθανασία ήταν η προοπτική του ανθρώπου ως έκφραση της εν
υπακοή και αγάπη σχέσεώς του με τον Δημιουργό του. Όμως η ανυπακοή του τελικώς
στο θέλημα του Θεού έφερε στην τρεπτή και μεταβαλλόμενη φύση του ως αποτέλεσμα
τη φθορά και τον θάνατο. «Διά της αμαρτίας ο θάνατος».
Ο Χριστός όμως που ήλθε, ως ο Θεός που σαρκώθηκε,
αποκατέστησε τον άνθρωπο. Η πρόσληψη από Αυτόν της ανθρώπινης φύσεως υπήρξε η
θεραπεία του ανθρώπου – με τον Χριστό καταργήθηκε το αίτιο των πληγών της ψυχής
και του θανάτου, η αμαρτία, και ο άνθρωπος απέκτησε και πάλι τη δυνατότητα να
βλέπει Θεού πρόσωπο. Ο πιστός στον Χριστό άνθρωπος, ενταγμένος διά του αγίου
βαπτίσματος μέσα στο μυστικό σώμα του Χριστού την Εκκλησία ως μέλος Αυτού,
μπορεί να κρατάει καθαρή την εικόνα του Θεού και να πορεύεται προς την ομοίωση
Εκείνου. Θεραπεία του ανθρώπου σημαίνει έτσι αποκατάσταση της σχέσης του με τον
Τριαδικό Θεό. Κάτω από την οπτική αυτή λοιπόν ο άγιος Πορφύριος θεωρούσε
δεδομένη τη θεραπεία του ανθρώπου όσο αυτός εκτείνεται εν αγάπη προς τον
Χριστό. Αγάπη προς τον Χριστό, δηλαδή τήρηση των αγίων εντολών Του, σημαίνει
ενεργοποίηση της χάρης να είναι μέλος Εκείνου, γεγονός που αποκαθιστά όχι μόνο
την ψυχή αλλά πολύ συχνά και το σώμα του ανθρώπου. Κι αν ο Κύριος κρατάει
ασθενές το σώμα και δεν το θεραπεύει πάντοτε, τούτο γίνεται για το καλό του
πιστού, γιατί του δίνει περισσότερες και μεγαλύτερες αφορμές πνευματικής
προκοπής και αγιασμού του. «Σου αρκεί η χάρη Μου», απάντησε ο Κύριος στον
απόστολο Παύλο, όταν εκείνος εξουθενωμένος από κάποια αρρώστια του Τον παρακάλεσε
να τον θεραπεύσει. «Διότι η δύναμή Μου μέσα από την ασθένεια φτάνει στην
τελείωσή της».
Και ναι μεν η αρρώστια έτσι γίνεται όχημα πνευματικής
ανόδου και περιτύλιγμα της δυνάμεως του Θεού για τον άνθρωπο, όμως υπάρχουν
φορές που και το σώμα το άρρωστο αποκτά με την αγάπη του Θεού την υγεία του,
κάτι που και στο Ευαγγέλιο το βλέπουμε στα διάφορα θαύματα του Κυρίου αλλά και
που το τόνιζε συχνά και ο μέγας Πορφύριος. Και στο τελευταίο αυτό επικεντρώνει
στο παραπάνω απόσπασμα ο άγιος. «Αν γεμίζεις την ψυχή σου με Χριστό και θείο
έρωτα και χαρά, τότε η χαρά του Χριστού θα σε γιατρέψει». Γιατί ακριβώς, όπως
είπαμε, η δυναμική στροφή προς τον Χριστό οδηγεί σε εγκατοίκηση Αυτού μέσα στην
ύπαρξη του ανθρώπου, συνεπώς τον ομαλοποιεί ψυχικά και σωματικά φέρνοντάς τον
στον δρόμο της απαρχής δημιουργίας του. Είναι αυτό που σημείωνε και σε άλλους
αδελφούς: «Όταν ο άνθρωπος πορεύεται εν Χριστώ, τότε όλα τα συστήματά του βρίσκονται
στην κανονική τροχιά τους και όλοι οι αδένες του εκκρίνουν αυτό που πρέπει» - ψυχή
και σώμα λειτουργούν σωστά όταν ο άνθρωπος τα βρίσκει με τον Θεό εν Χριστώ.
Έφτανε μάλιστα στο σημείο ο άγιος να αποκαλύπτει και το εξής καταπληκτικό: «Με
την αγάπη προς τον Χριστό μπορεί κανείς να ελέγχει και τον ίδιο τον καρκίνο!»
Και βεβαίως στοιχείο που ενισχύει καθοριστικά την ομαλοποίηση αυτή του ανθρώπου
είναι η γενική εξομολόγηση που πρότεινε συχνά ο άγιος. Γιατί σ’ αυτήν
συνειδητοποιεί ο πιστός κρυμμένες ή ξεχασμένες αμαρτίες του, οι οποίες τον
ταλαιπωρούν συχνά εν αγνοία του. Πληγή λοιπόν η αμαρτία, Χριστός και αγιασμός η
θεραπεία. Πράγματι, η πιο «χαρμόσυνη προοπτική θεραπείας».
