«Από σήμερα, στον εσπερινό της Κυριακής, αρχίζουν να συμψάλλονται οι
ύμνοι που περιέχονται στο λειτουργικό βιβλίο του Τριωδίου. Σε μερικούς ναούς
πριν την έναρξη του εσπερινού τίθεται κάτω από την εικόνα του Χριστού στο
τέμπλο σε ευτρεπισμένο σκαμνί το λειτουργικό βιβλίο του Τριωδίου, όπου προσέρχεται
ο πρωτοψάλτης (ο οποίος εκπροσωπεί όλους όσοι υπηρετούν στο αναλόγιο), βάζει
μπροστά στην εικόνα τρεις μετάνοιες, ασπάζεται την εικόνα, παίρνει στα χέρια
του το Τριώδιο και το ασπάζεται, κάνει πάλι τρεις μικρές μετάνοιες και
απέρχεται μαζί με το Τριώδιο στην οικεία του θέση».
Μία βαθειά συμβολική
κίνηση με το ξεκίνημα της περιόδου του Τριωδίου, για να προβληθούν δύο κυρίως
πράγματα: πρώτον, η μεγάλη σημασία
του λειτουργικού βιβλίου που φέρει την ονομασία «Τριώδιον» - παραλαβή του από
τον πρωτοψάλτη μπροστά στην εικόνα του Κυρίου σαν να προσφέρει Εκείνος στον
εκπρόσωπο του λαού στις λειτουργικές συνάξεις τα λόγια που απηχούν το Πνεύμα Του και ευαρεστείται ο Ίδιος να ακούει∙ και δεύτερον, η προσκύνηση του εκπροσώπου του
λαού (ο ψάλτης είναι εκείνος που για λόγους ευταξίας λέει όσα ο λαός πάντοτε
έλεγε) που φανερώνει ότι ενώπιον του Κυρίου η μόνη ορθή στάση και κίνηση είναι
η υπακοή. Κι η υπακοή αυτή εξαγγέλλεται με τον πιο δυνατό τρόπο όταν ο άνθρωπος
πορεύεται κατά τα κελεύσματα των ύμνων του Τριωδίου, δηλαδή προσπαθεί να ζει με
μετάνοια ως διαρκή επιστροφή προς τον Θεό. Διότι το Τριώδιο ως βιβλίο της
Εκκλησίας αλλά και ως περίοδος που χρωματίζεται από το περιεχόμενο του βιβλίου αυτού τη
μετάνοια πρωτίστως προβάλλει και διακηρύσσει.
Από τον εσπερινό της
ημέρας λοιπόν ουσιαστικά εισερχόμαστε στην πιο ιερή και κατανυκτική περίοδο
όλου του χρόνου, η οποία διαρθώνεται σε τρία μέρη: το εισαγωγικό μέρος
(Κυριακές Τελώνου και Φαρισαίου, Ασώτου, Απόκρεω και Τυρινής, ήτοι τρεις
εβδομάδες), το καθαυτό μέρος, τη Μεγάλη Σαρακοστή (αρχής γενομένης από την
Καθαρά Δευτέρα έως το Σάββατο του Λαζάρου) και το τρίτο και τελευταίο που
συνιστά και τον όλο σκοπό και την αποκορύφωση, τη Μεγάλη Εβδομάδα. Είναι
αυτονόητο βεβαίως ότι από την άποψη αυτή η θεώρηση πολλών, δυστυχώς και
χριστιανών, περί του Τριωδίου ως της περιόδου του ξεφαντώματος και του
«ξεσαλώματος» κοινώς των ανθρώπων δεν έχει καμία σχέση με την πραγματικότητα
της εκκλησιαστιακής περιόδου και ζωής. Στην κοσμική θεώρηση ο άνθρωπος χάνει
τον εαυτό του και νεκρώνεται πνευματικά. Διότι στρέφεται «ολοσχερώς» προς τον
θάνατο που φέρνει το αμαρτωλό φρόνημα. Στην εκκλησιαστική θεώρηση ο άνθρωπος
βρίσκει τον εαυτό του και το μεγαλείο της δημιουργίας του. Διότι ενσκύπτει μέσα
στην καρδιά του προκειμένου να την καθαρίσει από κάθε τι εμπαθές μέσω της
μετανοίας και τη ζωής της εγκρατείας, ώστε να βλαστήσει το ομορφότερο άνθος που
καταξιώνει τον άνθρωπο: την αληθινή αγάπη.
