Καθημερινά πια γινόμαστε μάρτυρες περιστατικών βίας είτε στον χώρο των
ενηλίκων είτε δυστυχώς και στον χώρο των ανηλίκων. Δυσανασχετούμε,
επαναστατούμε, αγανακτούμε, ψάχνουμε να βρούμε τις αιτίες, επιρρίπτουμε συνήθως
τις ευθύνες στην πολιτεία και το κράτος, μας φταίνε συνήθως όλοι και όλα, εκτός
«αυτονοήτως» από τον ίδιο τον εαυτό μας! Αλλά εκεί που η είδηση για βία έρχεται
με πιο οδυνηρό τρόπο να διαπεράσει ως ξίφος την καρδιά μας είναι στον χώρο των
ανηλίκων, όχι μόνο της πρώτης εφηβικής ηλικίας, όπου τα πράγματα εκ των
πραγμάτων γίνονται πιο οξυμμένα λόγω των αναταραχών που προξενεί η ίδια αυτή
περίοδος της εφηβείας και σωματικά και ψυχολογικά, αλλά και ακόμη πιο κάτω: στα
μικρά παιδιά του Δημοτικού Σχολείου, σ’ αυτά που τα βλέπεις και σου ανοίγει η
ψυχή, γιατί διακρίνεις τη χάρη που έχει κατά φυσικό τρόπο η άδολη αυτή ηλικία.
Κι όμως! Ακόμη και σ’ αυτά πια ή σε κάποια από αυτά βλέπεις συχνά μία
ένταση, ένα πάθος και μία οργή που σε ξαφνιάζει, που σε σοκάρει, γιατί δεν το
περιμένεις – κινείσαι ακόμη με τα δεδομένα ίσως παλαιότερων, πιο «ειδυλλιακών»
θεωρούμενων εποχών! Οι λέξεις: συμμορία, bulling, περιθωριοποίηση, γρονθοκοπήματα, ακόμη και «μαχαίρια»
είναι σε ημερήσια διάταξη. Σχεδόν δεν υπάρχει δελτίο ειδήσεων στην τηλεόραση ή
στο ραδιόφωνο που να μην περιλαμβάνει τέτοιου περιεχομένου ρεπορτάζ, τα οποία συνήθως
συνοδεύονται και από ανάλογα βίντεο που έχουν τραβηχτεί από άλλα παιδιά που
παρακολουθούσαν(;) τις «μάχες»!
Δεν θα έπρεπε όμως τελικά να απορούμε και να χαρακτηρίζουμε παράδοξα τα
γεγονότα αυτά. Διότι τα παιδιά και οι νέοι μας πορεύονται συνήθως κατά αντιστοιχία
με τον χώρο των μεγάλων. Τι εικόνα ζωής δίνουμε σ’ αυτά οι μεγαλύτεροι στην
ηλικία; Την εικόνα ενός συνεχούς πολέμου που τον χαρακτηρίζει η σφοδρή επιθυμία
της κυριαρχίας του ενός πάνω στον άλλον και που τον διαπιστώνουμε και μέσα στην
οικογένεια και μέσα στους επαγγελματικούς χώρους, αλλά και σε διεθνές επίπεδο
στις σχέσεις μεταξύ των χωρών. Πόλεμοι, πόλεμοι, πόλεμοι, απ’ άκρου σε άκρο
σχεδόν του πλανήτη μας, με αμείωτη ένταση και με κλιμακούμενη προς τα πάνω
σκληρότητα. Και μόλις πάει κάπου να σταματήσει η οδύνη του ενός πολέμου, ευθύς
ήδη έχει ξεκινήσει ένας άλλος κάπου αλλού! Και όπως είπαμε: και μέσα στην
οικογένεια! Σύζυγοι και σύντροφοι που διαπληκτίζονται, τις περισσότερες φορές
μπροστά στα παιδιά τους, εξαγριωμένα πρόσωπα που είναι έτοιμα να κατασπαραχτούν
μεταξύ τους, ο πόθος να επιβληθεί ο καθένας στον άλλον – η πιο ισχυρή
«παιδαγωγική» για ανάλογη δράση και του παιδιού. Και πράγματι, ό,τι συμβαίνει
και διαδραματίζεται στην οικογένεια, ό,τι ακούγεται και λέγεται αυτό και επαναλαμβάνεται
από τα παιδιά, τα παιδιά με τις καταπληγωμένες βεβαίως ψυχές που μαθαίνουν από
πρώτο χέρι ότι η επιβολή επί του άλλου, του «αντιπάλου», είναι ο μόνος δρόμος
για να πορευτεί κανείς στη ζωή του.
Κι ασφαλώς δεν είναι έτσι σε όλες τις οικογένειες. Σε πολλές ή αρκετές όμως
είναι, κι αυτό προβαλλόμενο και επαναλαμβανόμενο από τα Μ.Μ.Ε. καθίσταται
σχεδόν «κανονικότητα», γίνεται αποδεκτό ως κατάσταση που εντάσσεται στη ζωή
μας, λοιπόν δεν θέλει και πολύ για να «σπρώχνει» κυρίως τα παιδιά προς τη
συγκεκριμένη αυτή πλευρά αντιμετώπισης των προβλημάτων της ζωής. «Η βία γεννάει
τη βία» λέει ένα γνωμικό και όχι άστοχα. Κι ακόμη: ό,τι συνηθίζει κανείς – κι έχει
γίνει συνήθειο πια η βία! – καθίσταται δεύτερη φύση του, γίνεται το έτερο εγώ,
ο άλλος εαυτός, η βία όπως είπαμε ως «κανονικός» τρόπος ζωής!
Η αιτία της όλης αυτής τραγικότητας είναι προφανής. Είναι η κυριαρχία της αμαρτίας,
η κυριαρχία δηλαδή του εγωισμού που κάνει τον άνθρωπο, τον «κατ’ εικόνα και καθ’
ομοίωσιν Θεού» δημιουργημένο, αντί να λειτουργεί με τον φυσικό τρόπο που ζει ο
Πατέρας του Θεός, με την αγάπη δηλαδή αφού «ο Θεός είναι αγάπη», να κινείται
διεστραμμένα με τη νοσηρή αγάπη που έχει κέντρο μόνο τον εαυτό του και τα του εαυτού
του. Οπότε, πράγματι ό,τι δεν εξυπηρετεί τον άρρωστο εαυτό του θέλει να το
κάνει πέρα, να το υποτάξει, να το καταστρέψει. Κι από την άποψη αυτή η θεραπεία
είναι μονόδρομος: να μάθει ο άνθρωπος, έμπρακτα όμως με το βίωμά του, να
εγκαταλείπει τη νοσηρότητά του για να βρίσκεται εκεί που είναι η υγεία του, ο
αληθινός εαυτός του, γεγονός που τον παραπέμπει στο άγιο θέλημα του Θεού. Διότι
σ’ αυτό οδηγεί το θέλημα του Θεού: στην υγεία και την αποκατάσταση του
ανθρώπου, στην ανάδειξή του στην ομορφιά της απαρχής κτιστότητάς του.
Η εγκατάλειψη όμως της νοσηρότητας που έχει γίνει δεύτερη φύση και «κανονικότητα»
δεν είναι κάτι εύκολο. Απαιτεί «αιματηρό» αγώνα, τον αγώνα της απάρνησης του
εαυτού και της άρσης ενός σταυρού – ό,τι ο Κύριος προέτρεψε: «Όποιος θέλει να
με ακολουθήσει ας απαρνηθεί τον (αμαρτωλό) εαυτό του, ας σηκώνει τον σταυρό του
(της υπομονής και της αγάπης) και ας με ακολουθεί». Μόνο με την ταύτιση αυτή προς
τον Κύριο ως ακολουθία Του, που αποτελεί και τη μεγαλύτερη δύναμη που υπάρχει
γιατί ενισχύεται από την ίδια τη χάρη Εκείνου εν Εκκλησία, ο άνθρωπος
καθίσταται ικανός να απεμπλακεί και να αποκολληθεί από την προσκόλληση προς το
κακό και το πονηρό.
Από την άποψη αυτή η ορθή
κανονικότητα, η υγεία η πραγματική του ανθρώπου, το να βρίσκεται στη θέση του
υιού προς τον Πατέρα του Θεό, προϋποθέτει μία διαρκή και αδιάκοπη βία. Βία
ακριβώς προς τον διεστραμμένο εαυτό. Για να αποκτήσει την απλότητα και την
ευθύτητά του, να «ισιώσει» για να πορεύεται τις «ευθείες οδούς» του Κυρίου
συντονισμένος με Αυτόν. Δεν είναι τυχαίο ότι όλοι οι άγιοί μας θεωρούν ότι το
αγωνιστικό αυτό στοιχείο αποτελεί τη βάση του κατά Χριστόν πνευματικού αγώνα,
δεν υπάρχει δηλαδή περίπτωση να είναι κανείς χριστιανός χωρίς άσκηση βίας
απέναντι στον… εαυτό του! «Η βασιλεία του Θεού βιάζεται» είπε άλλωστε ο Κύριος «και
βιασταί αρπάζουσιν αυτήν». Κάτοικοι του Παραδείσου είναι και θα είναι μόνο… «βιασταί»
του είδους αυτού. Ο άγιος Ιωάννης της Κλίμακος, ο μέγας αυτός ασκητικός
διδάσκαλος, εξέφρασε την αλήθεια αυτή με μία φράση: Τι είναι ο μοναχός, αλλά
και κάθε χριστιανός; «Βία φύσεως διηνεκής»!
Λοιπόν, όντως: «ζωή χωρίς βία δεν υπάρχει»!
