Η μεγαλωσύνη του αγίου
Νεκταρίου έχει εξαγγελθεί πολλαπλώς και ποικιλοτρόπως τη νεώτερη εποχή,
τονίστηκε δε ιδιαζόντως και με την εξαιρετική ταινία «Ο άνθρωπος του Θεού» που
γυρίστηκε εσχάτως. Το σημείο όμως από τη ζωή του που ίσως θα πρέπει να
επισημαίνουμε συχνά πυκνά, είναι όταν ως Διευθυντής της Ριζαρείου
Εκκλησιαστικής Σχολής κλήθηκε να αντιμετωπίσει παιδαγωγικά τη σύγκρουση δύο
οικοτρόφων μαθητών που έφτασαν να γρονθοκοπηθούν μεταξύ τους. Η παιδαγωγική
στάση του, απαύγασμα της όλης ένθεης βιοτής του, προκάλεσε και προκαλεί έκπληξη
και θαυμασμό. Γιατί;
Ο άγιος δεν ακολούθησε
τις κοσμικές συνήθεις μεθόδους: την τιμωρία ή την... αμνηστεία! Οι
περισσότεροι, παιδαγωγοί ή όχι, αυτό δεν θα κάναμε; Ανάλογα με την περίπτωση,
αν δηλαδή βλέπαμε σημάδια μετανοίας και επίγνωσης από τους φταίχτες ή άρνησης
αποδοχής της πράξης τους και σκλήρυνσής τους, θα συγχωρούσαμε ή θα τιμωρούσαμε.
Διότι, και δικαίως, θα μας ενδιέφερε η συναίσθησή τους ώστε να μην επαναληφθεί
το θλιβερό συμβάν. Ο άγιος Νεκτάριος όμως προχωρεί με άλματα σε κάτι
διαφορετικό. Ενώ κι αυτός κινείται σ’ αυτήν την προοπτική: να μετανοήσουν με
επίγνωση οι μαθητές του, όμως επιλέγει την υπέρ φύσιν μέθοδο του Χριστού: να
τιμωρηθούν οι μαθητές δια της... ατιμωρησίας τους! Να τους καταλογιστεί η
ευθύνη της πράξεώς τους διά της... αμνηστείας! Τι εννοούμε;
Ο ίδιος ο Θεός μας, ο
εν σαρκί Κύριος Ιησούς Χριστός, πώς τιμώρησε το ανθρώπινο γένος για την αμαρτία
και την επανάστασή του κατά του Δημιουργού του; «Αίρων την αμαρτίαν του
κόσμου». Πήρε πάνω Του την αμαρτία μας, «τιμώρησε» θα λέγαμε τον εαυτό Του,
προσφέροντάς μας την άφεση και τη δικαίωση. Κι αυτό γιατί; Διότι μας αγαπούσε
και μας αγαπά, χωρίς εκπτώσεις και χωρίς ταλαντεύσεις λόγω της κακής
συμπεριφοράς μας απέναντί Του και απέναντι στα υπόλοιπα δημιουργήματά Του.
«Τόσο πολύ αγάπησε ο Θεός τον κόσμο» σημειώνει ο άγιος Ιωάννης ο ευαγγελιστής
«ώστε τον Υιό Του τον Μονογενή θυσίασε για χάρη μας, με σκοπό κάθε ένας που
πιστεύει σ’ Αυτόν να μη χαθεί, αλλά να έχει ζωή αιώνια». Λοιπόν, την ίδια
χαρισματική αγάπη του Χριστού ψαύουμε ανάγλυφα και στον άγιο Νεκτάριο, τόσο
βεβαίως στο συγκεκριμένο περιστατικό των μαθητών, όσο και στην όλη ζωή του – ας
θυμηθούμε και την «εκδίκησή» του απέναντι στους συκοφάντες του που τον
εξεδίωξαν από την Αίγυπτο και τον κυνήγησαν παντού: προσευχόταν γι’ αυτούς συγχωρώντας τους! Ο άγιος «τιμωρεί»
τους μαθητές σηκώνοντας αυτός το βάρος της τιμωρίας. Απαλλάσσει τους μαθητές
ενώ ο ίδιος κλείνεται στο κελί του επί τριήμερον αρνούμενος κάθε τροφή και προσευχόμενος
για τους υπευθύνους και όλους τους μαθητές του σαν να είναι ο ίδιος ο εαυτός
του.
Και μόνο το περιστατικό
αυτό να είχαμε υπ’ όψιν από τη ζωή του,
όπως έχει σωστά λεχθεί, θα ήταν αρκετό να υποψιαζόμαστε το ύψος της αγιοσύνης
του - «εξ όνυχος τον λέοντα»! Ο άγιος Νεκτάριος φανέρωσε με το συμβάν την
ένταση του καθημερινού πνευματικού του αγώνα και τη μεγάλη χάρη που τον
διακατείχε. Διότι αυτό συνιστά το όριο της πλούσιας ενέργειας του Θεού στον
πιστό άνθρωπο: να αναλαμβάνει λόγω καθαράς αγάπης ο ίδιος το βάρος των
συνεπειών των συνανθρώπων του. Κατά το πρότυπο όπως είπαμε του Κυρίου. Κατά τον
τρόπο που το κηρύσσουν και οι απόστολοι, σαν τον απόστολο Παύλο: «αλλήλων τα
βάρη βαστάζετε και ούτως αναπληρώσατε τον νόμον του Χριστού». Η αγάπη στο απώγειό
της! Και μην πει κανείς τι έγινε με τους μαθητές; Η ιστορία τότε λέει πως όχι
μόνο οι φταίχτες αλλά όλη η Ριζάρειος «έλιωσε» με την ενέργεια του Διευθυντή
της. Οι μαθητές μετάνιωσαν και αλλοιώθηκαν. Κι αυτό «πέρασε» και στις επόμενες
γενιές της Σχολής – η βίωση της πιο αποτελεσματικής παιδαγωγικής μεθόδου.
Μέγας ο άγιος Νεκτάριος, γι’ αυτό και ο Κύριος τον χαρίτωσε με όλων των ειδών τα χαρίσματα, κατεξοχήν δε με το χάρισμα της θαυματουργίας. Γιατί έφτασε στο σημείο να γίνει ακριβές «μίμημα Χριστού κατά το δυνατόν ανθρώπω», στην ταπείνωση και την αγάπη.
