«Άλλο πράγμα είναι
το να προσεύχεσαι εναντίον των λογισμών, άλλο το να αντιλέγεις προς αυτούς και
άλλο το να τους εξουθενώνεις και να τους αφήνεις πίσω σου» (Άγιος Ιωάννης της
Κλίμακος, λόγ. κστ΄ 51).
Οι Πατέρες μας είναι απολύτως σαφείς: οι λογισμοί δίνουν
τον τόνο και τον ρυθμό στην ψυχή μας. Γιατί μας οδηγούν ή σε διάθεση αγάπης
προς τον Κύριο και τους αγίους Του ή σε συσχηματισμό με τον κόσμο τούτο, τον
υποταγμένο στον Πονηρό και τις δυνάμεις του. Οι λογισμοί μπορεί να είναι
αγαθοί: εκ του Θεού και των αγγέλων Του, μπορεί να είναι φυσικοί: αυτό που
εκφράζει η ίδια η ψυχοσωματική μας ύπαρξη, μπορεί όμως – κι αυτό είναι εκείνο
που ενδιαφέρει ιδιαιτέρως στην πνευματική ζωή και αναφέρει στο κεφάλαιο ο άγιος
– να είναι εκ του Πονηρού. Πρέπει λοιπόν να βρισκόμαστε πάντοτε σε επιφυλακή. Ο
νους μας να είναι άγρυπνος φρουρός που να αναγνωρίζει αμέσως το είδος των λογισμών που μας πλησιάζουν,
είτε στη διάνοια είτε στο βάθος της καρδιάς. Ο πόλεμος αυτός μάλιστα συνιστά
τον «αόρατο πόλεμο» στον οποίο βρίσκεται ο πιστός, που ή θα τον κάνει να
μεγαλουργήσει ή θα τον καταβαραθρώσει!
Ο άγιος μάς βοηθάει: επισημαίνει τρεις τρόπους άμυνας
απέναντι στους δαιμονικούς λογισμούς. Πρώτος τρόπος: να προσευχόμαστε εναντίον
των λογισμών - σπουδαίος τρόπος ειδικά των αρχαρίων χριστιανών, καθώς
επικαλούνται τον Παντοδύναμο Κύριο. Δεύτερος τρόπος: να αντιλέγουμε προς αυτούς
– να μπορούμε να αντιπαραθέτουμε στην πονηρία τους την αλήθεια του ευαγγελικού
λόγου, γεγονός που προϋποθέτει την καλή γνώση της χριστιανικής πίστεως, πράγμα
όχι τόσο εύκολο όταν ληφθεί υπόψη μάλιστα η ποικιλία των λογισμών του Πονηρού
και η αδιάκοπη επίθεσή του κατά των πιστών. Τρίτος τρόπος: να περιφρονούμε πλήρως
κάθε δαιμονική υποβολή. Είναι ο καλύτερος και ο ασφαλέστερος τρόπος, δηλώνει ο
άγιος. Γιατί «όποιος χρησιμοποιεί τον
τρίτο, έφτυσε και εξευτέλισε ολωσδιόλου τους δαίμονες».
Τυχαία όλοι οι άγιοι Πατέρες, παλαιότεροι και νεώτεροι,
προκρίνουν πάντοτε αυτόν; Τόσο που ακριβώς γι’ αυτό ο μεγάλος όσιος Γέροντας
της εποχής μας Πορφύριος χαρακτήριζε την πνευματική ζωή και τον πόλεμο των
λογισμών «εύκολα πράγματα»! «Τέλεια περιφρόνηση προς τους πονηρούς λογισμούς,
διά της στροφής προς τον Κύριο», ήταν η εκ της αγιασμένης εμπειρίας του
πρόταση. Και συμπλήρωνε: «το σκοτάδι δεν το πυροβολούμε. Απλώς, ανάβουμε το
φως»!
Λοιπόν, «νίκα εν τω αγαθώ το κακόν» (απ. Παύλος).
