Αν οι διακοπές
κατανοούνται συνήθως ως ευκαιρία χαλάρωσης σωματικής και ψυχικής δεν πρέπει να
γίνεται το ίδιο και από πλευράς πνευματικής. Διότι η πνευματική χαλάρωση
αποτελεί στην πραγματικότητα οπισθοχώρηση και πτώση του ανθρώπου, κατά το «ο μη
ων μετ’ εμού κατ’ εμού εστι» του Κυρίου
(Ματθ. 12,30) – ο πιστός χριστιανός καλείται να σχετίζεται με τον Θεό αδιάκοπα
ευρισκόμενος πάνω στην οδό τηρήσεως των αγίων Του εντολών, προκειμένου να μη
γίνεται έρμαιο του πονηρού διαβόλου, ο οποίος «ως λέων ωρυόμενος περιπατεί
ζητών τίνα καταπίη» (Α΄ Πέτρ. 5,8).
Μη λησμονούμε ότι ο
Θεός δεν θα μας κρίνει γιατί χαλαρώνουμε τη σχέση μας μαζί Του, αλλά γιατί
χαλαρώνοντας τη σχέση μας αυτή γινόμαστε έρμαια στα χέρια του διαβόλου. Η
επιμονή στη σχέση με τον Θεό και τη μνήμη του ονόματός Του, η προτεραιότητα του
λόγου Του στη ζωή μας γίνονται για να είμαστε εμείς θωρακισμένοι και δυνατοί,
ώστε να ζούμε τη ζωή μας φυσιολογικά, δηλαδή με τον τρόπο που μας δημιούργησε ο
Θεός ως κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσιν Αυτού πλάσματά Του.
Έτσι οι διακοπές για
τον χριστιανό (πρέπει να) λειτουργούν όχι ως «ξεσάλωμα» πνευματικό, όπως συχνά
γίνεται, αλλά ως ευκαιρία πνευματικής ενδυνάμωσης αυτού και της οικογένειάς
του, αφού παρέχεται ο χρόνος που συνήθως δεν υφίσταται τον χειμώνα. Τι μπορεί
λοιπόν να προτείνει κανείς συγκεκριμένα, με το δεδομένο βεβαίως ότι οι διακοπές
είναι πια συνήθως ολιγοήμερες, ενώ πραγματοποιούνται από κοινού όταν τα παιδιά
είναι κυρίως μικρά και εξαρτώνται αποκλειστικά από τους γονείς τους;
(1) Η υποχρέωση της Κυριακάτικης
λειτουργίας μπορεί να γίνει πνευματική απόλαυση στις διακοπές. Η οικογένεια,
χωρίς το βάρος της εργασίας και το άγχος του χρόνου, μπορεί, ιδίως στην
επαρχία, να εκκλησιαστεί με άνεση, να γνωριστεί με άλλους ανθρώπους, να κάνει
τη φύση, κοντά στην οποία συνήθως υπάρχει ο ναός, συμμέτοχό της στη δοξολογία
του ονόματος του Θεού.
(2) Η αξιοποίηση της ύπαρξης μοναστηριών και
προσκυνημάτων της επαρχίας. Στις περισσότερες περιοχές της πατρίδας μας,
ηπειρωτικές και νησιωτικές, υπάρχουν πανέμορφα προσκυνήματα και μοναστήρια.
Ένας απογευματινός εσπερινός, μία συνομιλία με έναν Γέροντα ή μία Γερόντισσα σ’
ένα μοναστήρι, ο ίδιος ο χώρος του μοναστηριού με τις εικόνες και τα λείψανα
που έχει, πυροδοτούν λανθάνοντες πνευματικούς σπόρους που μπορεί να
καρποφορήσουν σε ώρες που δεν περιμένει κανείς.
(3) Η συμμετοχή σε μικρά πανηγύρια (με τις
απαραίτητες προφυλάξεις πια) που γίνονται στην επαρχία. Δεν είναι λίγες οι
περιοχές της επαρχίας, στις οποίες οι γιορτές διαφόρων αγίων ή της Παναγίας μας
πραγματοποιούνται με έναν πολύ όμορφο και γραφικό τρόπο που συνδυάζουν το
πνευματικό με το ψυχαγωγικό στοιχείο.
(4) Δεν μπορεί κανείς να μην αναφέρει το πιο
άμεσο πνευματικό ερέθισμα των διακοπών, το διάβασμα ψυχωφελών βιβλίων που στις
ημέρες κυκλοφορούν πλούσια. Η έλλειψη χρόνου για διάβασμα κατά τον χειμώνα
υπερβαίνεται στην άνεση των διακοπών. Κι όταν μάλιστα το βιβλίο δεν είναι απλώς
για να περνά κανείς την ώρα του, αλλά και να τρέφει πνευματικά, γίνεται αξία
ανυπέρβλητη.
(5) Υπάρχει τέλος και μία ξεχωριστή
παράμετρος: η ίδια η συνύπαρξη επί το αυτό όλης της οικογένειας. Και μόνο το
γεγονός ότι μπορεί η οικογένεια να βρεθεί μαζί στο μεσημεριανό ή και στο
βραδινό τραπέζι, να καθίσουν μαζί για πρωινό, να κολυμβήσουν μαζί, ενέχει μία
πνευματική διάσταση, έστω και ανεπίγνωστη. Διότι η συνεχής αυτή συνύπαρξη
πυροδοτεί, αν υπάρχει βεβαίως καλή διάθεση και συντρέχουν κάποιες χριστιανικές
προϋποθέσεις, τις εσωτερικές αντοχές του ατόμου, ώστε να καλλιεργούνται η
υπομονή, η αγάπη, η υποχωρητικότητα. Οπότε, ναι, οι διακοπές γίνονται μοναδική ευκαιρία
για την οικογένεια να μετρήσει και το πνευματικό επίπεδο στο οποίο βρίσκεται.
