"Πάντα
υμών εν αγάπη γινέσθω"
Ο απόστολος Παύλος απευθυνόμενος στους πιστούς της Κορίνθου στην πρώτη του προς
αυτούς επιστολή δίνει τις τελευταίες του συμβουλές. Ήδη έχει δώσει απαντήσεις
σε πολλά θέματα που τον είχαν ερωτήσει, ήδη έχει εξηγήσει διά μακρών την
ενότητα που πρέπει να έχουν μεταξύ τους οι πιστοί ως μέλη Χριστού, και θέλει
τελειώνοντας την επιστολή του να τους δώσει κάτι ως σύνθημα, ώστε εύκολα να το απομνημονεύσουν
και να το έχουν προ οφθαλμών τους πάντοτε ως γραμμή πορείας τους που θα τους
κρατάει πάνω στην πίστη του Χριστού και τη σχέση τους με Εκείνον και μεταξύ
τους. "Γρηγορείτε, στήκετε εν τη πίστει, κραταιούσθε. Πάντα υμών εν
αγάπη γινέσθω". Λέξεις δυνατές που η καθεμία ενεργοποιούμενη συναντά
την άλλη και κάνει τον άνθρωπο να ζει τη ζωντανή παρουσία του Χριστού μέσα στο
σώμα του Χριστού, την Εκκλησία. Κι ιδίως η τελευταία του προτροπή "Πάντα
υμών εν αγάπη γινέσθω".
1. Πρόκειται για το επιστέγασμα όλης της χριστιανικής πίστης και ζωής. Και η
εγρήγορση και το στέκεσθαι εν τη πίστει και η κραταίωση είναι πολύ σπουδαίες
αρετές, χωρίς τις οποίες πράγματι δεν μπορεί κανείς να είναι χριστιανός. Αλλά η
αγάπη αποτελεί τον σκοπό και το κέντρο όλων: τι νόημα έχει η εγρήγορση, αν δεν
συνιστά κινητοποίηση της ύπαρξης για να είναι κανείς εν αγάπη; Διότι στην αγάπη
βρίσκει κανείς τον Θεό. "Ο Θεός αγάπη εστί και ο μένων εν τη αγάπη εν
τω Θεώ μένει και ο Θεός εν αυτώ". Είμαι σε εγρήγορση σημαίνει έχω
ξύπνιες όλες μου τις πνευματικές αισθήσεις, για να μη βρει έδαφος να αναπτυχθεί
οτιδήποτε θα με στερήσει από την αγάπη ή θα μου μειώσει την αγάπη. Διότι έτσι
θα χάσω τη σχέση μου με τον Θεό. Σαν αυτό που λέει ο Κύριος στην παραβολή των
δέκα παρθένων: μην έλθει ξαφνικά ως νυμφίος χωρίς να έχω λάδι στη λαμπάδα μου.
Θα μείνω εκτός νυμφώνος. Και το λάδι είναι βεβαίως η αγάπη προς Εκείνον και τον
συνάνθρωπο.
Τι
νόημα έχει η πίστη και η επιμονή σ' αυτήν, αν δεν είναι στάση πάνω στην αγάπη;
Ο ίδιος απόστολος θα σημειώσει αλλού ότι η πίστη είναι ζωντανή μόνον εκεί που
υπάρχει αγάπη. "Πίστις δι' αγάπης ενεργουμένη". Μία πίστη έτσι
χωρίς αγάπη, χωρίς να θεωρείται δρόμος προς αυτήν, δεν έχει νόημα. Κι όχι μόνον
δεν έχει νόημα, αλλά μπορεί να θεωρείται και ως κάτι δαιμονικό. Διότι και
"τα δαιμόνια πιστεύουσι και φρίττουσι". Γι' αυτό και
προβληματίζεται κανείς σοβαρά και θλίβεται όχι λίγο όταν βλέπει ανθρώπους να
διακατέχονται από πίστη, και μεγάλη μάλιστα, που τους κάνει όμως να αγριεύουν
και να είναι έτοιμοι να κατασπαράξουν τον συνάνθρωπό τους, ιδίως τον αντίθετο
προς τις δικές τους απόψεις και πεποιθήσεις. Πρόκειται βεβαίως για τους
ανθρώπους που η πίστη σε αυτούς λειτουργεί ως ιδεολογία και που οδηγεί δυστυχώς
στους διαφόρους φονταμενταλισμούς. Και δεν εννοούμε μόνο τους πιστούς των
διαφόρων θρησκειών, που εκείνοι έτσι κι αλλιώς έχουν κάποια δικαιολογία αφού
δεν έχουν την πίστη του Χριστού, αλλά και τους πιστούς που θέλουν να πιστεύουν
ότι ανήκουν στον Χριστό. Να πιστεύω όμως στον Χριστό και να μην έχω την αγάπη
Του που αποτελεί την ενεργοποίηση της πίστης είναι όχι μόνο σόλοικο, αλλά όπως
είπαμε και δαιμονικό.
Τι
νόημα έχει επίσης μία κραταίωση, μία δύναμη του ανθρώπου χωρίς και πάλι την
αγάπη; Θα είναι μία δύναμη καταστροφική για τους άλλους και για τον ίδιο μας
τον εαυτό ως ενεργοποίηση των παθών μας και επιρροής δαιμονικής. Για την πίστη
μας, όπως το εννοεί και ο απόστολος, δύναμη θετική και ευεργετική υπάρχει εκεί
που υφίσταται αγάπη. Όταν αγαπάς, τότε είσαι δυνατός. Διότι το εξηγήσαμε: εκεί
ενεργοποιείται η παρουσία του ίδιου του Θεού μέσα στην καρδιά του ανθρώπου και
την όλη ύπαρξή του. Μιλάμε λοιπόν για μία δύναμη χαρισματική που κάνει τον
άνθρωπο πρωτίστως να ελέγχει τους λογισμούς και τα πάθη του και να προσφέρεται
θυσιαστικά προς όλους τους συνανθρώπους του. "Πάντα ισχύω εν τω
ενδυναμούντι με Χριστώ", θα πει και πάλι ο απόστολος Παύλος. Γίνομαι
πανίσχυρος με τον Χριστό που με δυναμώνει. Και φθάνει η δύναμη αυτή να
φανερώνεται με τη μεγαλύτερη δυνατή έντασή της εκεί που υπάρχει ασθένεια και
εξωτερική αδυναμία. Αυτή είναι η παραδοξότητα της αληθινής πίστης: να φαίνεσαι
αδύναμος και να έχεις την παντοδυναμία του ίδιου του Χριστού. "Όταν
ασθενώ, τότε δυνατός ειμί". Σαν τον Κύριο Ιησού Χριστό που η
παντοδυναμία Του φανερώθηκε απόλυτα επάνω στον Σταυρό. Εκεί που εξωτερικά φαινόταν
αδύναμος, εκεί στην πραγματικότητα λειτουργούσε η παντοκρατορική Του εξουσία
που έλκυε προς Αυτόν τους ανθρώπους, εκεί φανερωνόταν η θεϊκή Του δόξα. "Όταν
υψωθώ από της γης, πάντα ελκύσω προς εμαυτόν". Είμαι λοιπόν δυνατός
ευεργετικά για εμένα και τους άλλους, μόνον όταν βρίσκομαι εν αγάπη.
2. Η αγάπη λοιπόν είναι η συγκεφαλαίωση όλων των αρετών. Χωρίς αυτήν τα πάντα
μένουν μετέωρα, έστω κι αν φαίνεται ότι επιτελούμε τις άλλες αρετές. Κι ο
απόστολος είναι σαφής: "π ά ν τ α - δηλαδή ό,τι κάνετε και πάντοτε
- υμών εν αγάπη γινέσθω". Δεν υπάρχουν διακοπές στη στάση πάνω στην
αγάπη. Δεν μπορώ τώρα να αγαπώ και λίγο αργότερα με όποια δικαιολογία να
διαγράφω την αγάπη. Είτε πρόκειται για τους λογισμούς μας είτε για τα λόγια μας
είτε για την όλη συμπεριφορά μας η αγάπη πρέπει να βρίσκεται ως η κινητήρια
δύναμή μας που θα διαπερνά την όλη ύπαρξή μας. Διότι όπως εξηγήσαμε μόνον όπου
υφίσταται αγάπη υπάρχει και η παρουσία του Θεού. Το ζητούμενο δηλαδή στη ζωή
μας είναι η αδιάκοπη σχέση μας με τον Θεό. Εκείνον θέλουμε να κρατήσουμε, για
να μη χάσουμε την ολότητά μας ως μέλη Του. Το σκεπτικό με άλλα λόγια είναι
απλό: ως βαπτισμένοι στο όνομά Του και μέλη του αγίου σώματός Του μένουμε
ενωμένοι μαζί Του, μόνον όταν βρισκόμαστε στον τρόπο της δικής του ζωής, δηλαδή
την αγάπη. Τότε διακρατείται ακέραιο το ένδυμά μας, ο Ίδιος δηλαδή, χωρίς να το
σκίζουμε και να το καταστρέφουμε. "Όσοι εις Χριστόν εβαπτίσθητε,
Χριστόν ενεδύσασθε". Η αδιάκοπη χωρίς παύσεις σχέση μας με τον Χριστό
ως ζητούμενο της ζωής μας είναι κάτι άλλωστε που ο Κύριος το είχε τονίσει
καθαρά: αν δεν είμαστε μαζί Του είμαστε εναντίον Του. "Ο μη ων μετ'
εμού κατ' εμού εστί και ο μη συνάγων μετ' εμού σκορπίζει". Δεν μπορώ
συνεπώς πότε να είμαι με τον Χριστό και πότε όχι. Καλούμαστε εμείς να κάνουμε υπακοή
σ' Εκείνον και όχι Εκείνος σε εμάς.
3. Είναι ευνόητο έτσι ότι πρώτον δεν υπάρχουν δικαιολογίες που απλώς
ικανοποιούν τα πάθη και τον εγωισμό μας. Κι εχθρός να είναι ο άλλος απέναντί
μας και μύρια προβλήματα αν θέτει στην πορεία μας κι αν αδικίες υφιστάμεθα
καθημερινώς από αυτόν, δεν δικαιολογούμαστε για να άρουμε την αγάπη μας.
Καλούμαστε να κρατάμε την αγάπη του Χριστού και των αγίων μας, που θα πει να
κρατάμε την αγάπη και προς τον εχθρό μας. "Αγαπάτε τους εχθρούς υμών,
καλώς ποιείτε τοις μισούσιν υμάς, ευλογείτε τους καταρωμένους υμάς, προσεύχεσθε
υπέρ των επηρεαζόντων και διωκόντων υμάς" (ο Κύριος). "Διατί
ουχί μάλλον αδικείσθε; Τούτο γαρ χάρις, ει αδικούμενοι αγαθοποιείτε"
(απ. Πέτρος). Και δεύτερον μπορούμε να κρατήσουμε τη χαρισματική αυτή αγάπη
μόνον ως μέλη Χριστού, δηλαδή ενταγμένοι μέσα στην Εκκλησία και ενισχυόμενοι
από τα μυστήρια και τις προσευχές αυτής. Κανείς με άλλα λόγια μόνος του,
στηριγμένος στις δικές του δυνάμεις δεν έχει την ισχύ να ζήσει σωστά την αγάπη.
Θα τον νικήσει ο εγωισμός του και η θεωρούμενη ανθρώπινη αίσθηση δικαιοσύνης.
Μόνον με τον Χριστό και τη δύναμη που μας δίνει από τα μυστήριά Του της
Εκκλησίας μπορούμε να ζήσουμε τη ζωή του Χριστού.
Ο απόστολος Παύλος δεν απευθύνεται στους Κορινθίους και διαχρονικά σε όλους
τους πιστούς για να εκπληρώσει ευγενικά ένα τυπικό καθήκον. Τα λόγια του είναι
ο καρπός της αγωνιώσας από ποιμαντική ευθύνη και αγάπη καρδιάς του: γράφει ό,τι
τον φωτίζει ο Θεός, "κατ' ενώπιον Αυτού", ώστε να βοηθήσει
τους πιστούς στην απόκτηση της αιώνιας σωτηρίας τους. Και λέει σε όλους μας: να
είστε πάντοτε πνευματικά ξύπνιοι, όλο μάτια, να στέκεστε στην πίστη, να είστε
δυνατοί. Δηλαδή πάντοτε και σε όλα να ζείτε με αγάπη. Μακάρι η πυρακτωμένη από
την αγάπη του Χριστού και τους ανθρώπους καρδιά του αποστόλου να θερμάνει λίγο
και εμάς. Που σημαίνει: μακάρι να κινητοποιηθούμε έστω και λίγο σε μετάνοια,
αφού όπου υπάρχει η αμαρτία εκεί έχει σβήσει η φλόγα της αγάπης. "Δια
το πληθυνθήναι την αμαρτίαν ψυγήσεται η αγάπη". Τουλάχιστον, αν δεν
έχουμε μετάνοια, ας την ζητήσουμε ειλικρινά από τον Κύριο. Θα είναι το πρώτο
σκαλοπάτι της ένθεης και σωτήριας αγάπης μας.
