Γ´ ΣΤΑΣΗ ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΩΝ
῾Νέαν
ἔδειξεν κτίσιν, ἐμφανίσας ὁ κτίστης, ἡμῖν τοῖς ὑπ᾽ αὐτοῦ γενομένοις...ἵνα τό θαῦμα
βλέποντες, ὑμνήσωμεν αὐτήν…᾽
Μέ τήν ἐμφάνισή Του ὁ Δημιουργός ἔδειξε σέ ἐμᾶς τά
δημιουργήματά Του νέα δημιουργία…ὥστε
βλέποντας τό θαῦμα νά ὑμνήσουμε αὐτήν.
᾽Αφορμή
νά προσεγγίσουμε καί πάλι τό πανάχραντο πρόσωπο τῆς Παναγίας μᾶς δίνει ὁ πρῶτος
οἶκος τῆς Γ´ στάσης: Βλέποντας, λέει ὁ ὑμνογράφος, τό θαῦμα τῆς σαρκώσεως τοῦ Υἱοῦ
τοῦ Θεοῦ σ᾽ αὐτήν, πού γίνεται ἔτσι μητέρα καί παραμένει παρθένος, κινούμαστε σέ
ὑμνολογία πρός αὐτήν! ῾...ἵνα τό θαῦμα βλέποντες, ὑμνήσωμεν αὐτήν, βοῶντες...᾽
Νά
θυμηθοῦμε, καταρχάς, ὅτι μπροστά στήν Παναγία στεκόμαστε μέ δύο τρόπους: ἤ δοξολογικά
- ὑμνητικά, ὅπως στούς Χαιρετισμούς, ἤ παρακλητικά, ὅπως στίς Παρακλήσεις πρός αὐτήν.
Στίς παρακλήσεις μας μάλιστα πολλές φορές δέν χρειάζονται λόγια: ἀρκεῖ ὁ πόθος τῆς
καρδιᾶς μας, γιά νά προσφέρει ἐκείνη τήν παράκληση- παρηγοριά σ᾽ αὐτήν. ῾Απλῶς νά
τονίσουμε ὅτι ἀνώτερος τρόπος, ἀνεβασμένο θά λέγαμε ἐπίπεδο, εἶναι ἡ δοξολογική
στάση, γιατί φανερώνει τήν παρηγορημένη, τήν ῾παρακεκλημένη᾽ καρδιά τοῦ ἀνθρώπου,
τήν ἀρχοντιά τῆς ἀγάπης μας πρός Αὐτήν. Ὅπως συνήθιζε παρεμφερῶς νά λέει καί ὁ Γέρων
Τύχων, ὁ πνευματικός τοῦ Γέροντος Παϊσίου μέ τά σπασμένα ἑλληνικά του: ῾τό Κύριε
ἐλέησον, 100 δραχμές, τό Δόξα τῷ Θεῷ, χίλιες δραχμές᾽ !
Στό
συγκεκριμένο οἶκο (Ν) ὁ ὑμνογράφος ἔρχεται νά μᾶς διευκρινίσει τήν αἰτία τῆς δοξολογικῆς-ὑμνητικῆς
στάσης πρός τήν Παναγία, γιατί δηλαδή τήν τιμοῦμε, γιατί λέμε σ᾽ αὐτήν τά Χαῖρε.
Δέν ὑμνολογοῦμε λοιπόν τήν Παναγία, γιατί (α) ἔχει μιά ἰδιαίτερη φυσική ὀμορφιά,
ὅπως συμβαίνει ἰδίως τή σημερινή ἐποχή, πού ἡ φυσική ὀμορφιά θεωρεῖται, κατεξοχήν
στό χῶρο τοῦ θεάματος, ἀπό μόνη της μεγάλη ἀξία, μολονότι καί ἡ Παναγία πρέπει νά
εἶχε καί μιά τέτοια ὀμορφιά, λόγω ἀκτινοβολίας τῆς πνευματικῆς ὀμορφιᾶς της - ἄς
θυμηθοῦμε τό ἁγιογραφικό ῾Καρδίας εὐφραινομένης
τό πρόσωπον θάλλει᾽ (Παροιμίες), (β) οὔτε ὅμως λόγω τῶν πολλῶν καί ἀξεπέραστων
ἀνθρωπίνως ἀρετῶν της, πού κάνουν ἐμᾶς τούς ἀνθρώπους νά λέμε λόγια θριαμβευτικά
μπροστά τους. Πόσες φορές ἄλλωστε δέν ἐνθουσιαζόμαστε, ὅταν βρεθοῦμε ἐνώπιον ἀνθρώπων
μέ σπάνιες ψυχικές ἀρετές; Πόσο περισσότερο συμβαίνει τοῦτο ἐνώπιον τῶν ἀρετῶν τῆς
Παναγίας! Ὅμως οὔτε αὐτό εἶναι ἡ κύρια αἰτία τῆς ὑμνητικῆς στάσης μας ἀπέναντί της.
Γιατί λοιπόν; Γιατί τήν ὑμνολογοῦμε; Γιατί, λέει ὁ ὑμνογράφος, βλέπουμε σ᾽ αὐτήν
τό θαῦμα: νά ἔχει σαρκώσει μέσα της τόν Υἱό καί Λόγο τοῦ Θεοῦ, νά φανερώνεται ἔτσι
ὡς νέα κτίση τοῦ Θεοῦ καί νά διακηρύσσεται τοῦτο μέ τήν ἀειπαρθενία της: νά εἶναι
Μητέρα καί Παρθένος, ῾νύμφη ἀνύμφευτος᾽!
Τί
σημαίνει τοῦτο; Ὅτι ἡ ὀμορφιά τῆς Παναγίας ὀφείλεται στό θαῦμα τῆς ἐπελεύσεως ἐπ᾽
αὐτήν τοῦ ἁγίου Πνεύματος καί τῆς σαρκώσεως γι᾽ αὐτό τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ, μέ ἄλλα
λόγια ἡ ὀμορφιά Της ὀφείλεται στόν Θεό πού Τήν ἐπισκέφθηκε καί ὄχι ἁπλῶς σέ κάτι
δικό της - ἄν καί τίποτε στήν πραγματικότητα δέν ὑπάρχει γνήσια καλό δικό μας, τῶν
ἀνθρώπων, χωρίς τήν ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ πού μᾶς τό δίνει. Κι αὐτό κατ᾽ ἐπέκταση θά
πεῖ: ἡ ἀληθινή ὀμορφιά τοῦ ἀνθρώπου βρίσκεται στήν παρουσία τοῦ Θεοῦ μέσα του, πού
φέρνει ὡς ἀποτέλεσμα, κατά τόν ὑμνογράφο, τή δοξολογία καί τήν ὑμνολογία τοῦ πιστοῦ
συνανθρώπου ὡς ξέσπασμα καί ἄνοιγμα τῆς ψυχῆς του, ἐπειδή ἀκριβῶς γίνεται θεατής
καί μέτοχος αὐτῆς τῆς ὀμορφιᾶς. ῾Ὅτι ἐξ Αὐτοῦ
καί δι᾽ Αὐτοῦ καί εἰς Αὐτόν τά πάντα᾽!
῎Ετσι,
μπροστά στήν ὀμορφιά τῆς Παναγίας ἀπό τό θαῦμα τῆς σάρκωσης τοῦ Θεοῦ σ᾽ αὐτήν, ἡ
καρδιά μας ἀνοίγει καί ὁ λόγος γίνεται τραγούδι. ῎Αν μπροστά στήν ὀμορφιά πολλές
φορές τῆς φύσης θέλουμε νά τραγουδήσουμε καί νά ψάλουμε, πόσο περισσότερο προκαλούμαστε
γιά κάτι τέτοιο μπροστά σ᾽ Αὐτήν πού Τήν ἐπισκέφθηκε ἡ πηγή τῆς ὀμορφιᾶς, ὁ ἴδιος
ὁ Θεός; ῎Εχει εἰπωθεῖ: ῾ ἡ ὀμορφιά θά σώσει τόν κόσμο᾽! Ναί, εἶναι ἀλήθεια. Ὅταν
ἡ ὀμορφιά εἶναι ἀκριβῶς ἡ παρουσία τοῦ Θεοῦ, πού Τήν ψηλαφοῦμε στά πρόσωπα τῶν ἁγίων
καί μάλιστα τῆς Θεοτόκου. Μπροστά στήν Παναγία σωζόμαστε, γιατί μᾶς ἀνοίγει τήν
καρδιά καί θέλουμε νά τραγουδήσουμε. Μπροστά στήν Παναγία ὅμως νιώθουμε καί τή δική
μας εὐθύνη: νά γινόμαστε κι ἐμεῖς τό ἴδιο ὄμορφοι, μέ τόν Θεό δηλαδή μέσα μας, ὥστε
νά μήν ῾κουμπώνονται᾽ οἱ συνάνθρωποί μας ἀπέναντί μας οὔτε καί νά σκυθρωπάζουν ἐξαιτίας
τῆς δυστροπίας μας, ἀλλά ἀντιθέτως νά ἀνοίγει καί αὐτῶν ἡ καρδιά καί μόνο μέ τή
θέα μας καί μόνο μέ τό ἄκουσμά μας!
