Η γιαγιά Σοφία που έφυγε από τη ζωή αυτή υπερπλήρης
ημερών - στα 97 είχε μπει όταν άφησε την τελευταία της πνοή - ήταν ένα σπάνιο
είδος ανθρώπου. Δεν ήταν μόνο η καταγωγή της – Σμυρνιά βέρα από το Κορδελιό –
αλλά το ποιόν που λέμε του χαρακτήρα της: άνθρωπος ντόμπρος, ευχάριστος σε όλη
τη διάρκεια της ζωής της, με καθαρό μυαλό που μπορούσε να επισημαίνει το
ουσιώδες από το δευτερεύον και περιττό, κυρίως όμως με μία πίστη βαθειά στον
Χριστό και την Εκκλησία, που όταν προκλήθηκε στα χρόνια που βρέθηκε στην
Αμερική κοντά στην πρωτοκόρη της, (καθώς εκεί που εργαζόταν ως ράπτρια για μία
δεκαετία την προσέγγισαν διάφοροι Προτεστάντες), εκείνη με λόγο βέβαιο και
σταράτο δεν άφησε ούτε στιγμή να της αλλάξουν τα μυαλά, να την επηρεάσουν ή
έστω να της ενσπείρουν την παραμικρή αμφιβολία.
Στα ένδεκά της βρέθηκε με τους γονείς της, τον Σταμάτη
και την Ευαγγελία, πρόσφυγες στην Ελλάδα λόγω της καταστροφής της Σμύρνης το
’22, με τελική κατάληξη τον Πειραιά, τη Νέα Καλλίπολη και τα βράχια της
Πειραϊκής. Εκεί μεγάλωσε, εκεί παντρεύτηκε, εκεί έκανε τις τρεις κόρες της. Και
δεν ήταν βέβαια μόνο ο κατατρεγμός της προσφυγιάς, αλλά και τα «χτυπήματα» της
μετέπειτα ζωής της. Γιατί το 1944 στον βομβαρδισμό του Πειραιά έχασε τον άνδρα
της τον Μιχάλη κι έμεινε με τις δύο κόρες της και την τρίτη της μέσα στην
κοιλιά. Παρ’ όλα αυτά δεν το έβαλε κάτω. Φύσει αισιόδοξος χαρακτήρας πρόσβλεπε
στον Χριστό και πατούσε στέρεα στη γη. «Κι αυτό θα περάσει!» συνήθιζε να λέει.
«Αύριο μια καινούργια μέρα ξημερώνει». Κι έτσι επέζησε και έζησε και καλοέζησε
τελικά, κι έφτασε όπως είπαμε και στην Αμερική - προσκεκλημένη από την κόρη της
που βρέθηκε εκεί ξενιτεμένη και παντρεμένη - για να δουλέψει και να πάρει
μάλιστα και σύνταξη αμερικάνικη που της έδινε τη δυνατότητα και την άνεση να
είναι ανεξάρτητη μέχρι τέλους οικονομικά, αφότου μάλιστα βρέθηκε και πάλι πίσω
στην πατρίδα μαζί με τις άλλες κόρες της και τις οικογένειές τους.
Η γιαγιά η Σοφία! Θυμάμαι να της δίνουμε, ακόμη και μετά τα ογδόντα πέντε της, να διαβάσει βιβλία που ήταν το πάθος της, και μας τα
επέστρεφε μετά τρεις ή τέσσερις μέρες ασκώντας ουσιαστική κριτική και
επισημαίνοντας στοιχεία που μόνον κάποιος έμπειρος αναγνώστης θα μπορούσε να
επισημάνει. Κι όταν ερχόταν η ώρα να εξομολογηθεί, έβλεπες τον άνθρωπο που η
μετάνοια αποτελούσε καίριο γνώρισμα της ύπαρξής του χωρίς να μπορεί να κρατήσει
κακία για οποιοδήποτε άνθρωπο. «Ένα πουλάκι τ’ ουρανού» είναι η γιαγιά, λέγαμε
όλοι μας, βλέποντας βεβαίως και τη διατροφή της που κυριολεκτικά ήταν παρόμοια
του… σπουργιτιού! Της άρεσαν, πρέπει να πούμε, και οι εκδρομές και οι διάφορες
εξορμήσεις. Και δεν υπήρχε περίπτωση να την καλέσουμε να έρθει μαζί μας σε
κάποιες εξόδους μας χωρίς αυτή να είναι στην… πόρτα σε λιγότερο από τρία λεπτά.
Ένα πράγμα μόνο δεν μπορούσε να ξεπεράσει˙ κάποιους
εφιάλτες της από τα παιδικά της χρόνια με τους Τούρκους, όταν μικρό παιδί
έβλεπε την καταστροφή της αγαπημένης της Σμύρνης από εκείνους που νόμιζε ότι
ζουν μαζί αγαπημένοι, όταν μη πολυκαταλαβαίνοντας έβλεπε τον τρόμο στα μάτια
των γονιών της και των δικών της ανθρώπων από την αγωνία τους για την επιβίωσή
τους. Το «γιατί;» της παιδικής ψυχής της δεν μπορούσε να βρει απάντηση και
δικαίωση, κάτι που μάλλον συνεχίστηκε και στα μετέπειτα χρόνια. Κι ήταν τότε
που ταραγμένη και καταϊδρωμένη ξυπνούσε μέχρι τα γεράματά της από τους εφιάλτες
αυτούς, λέγοντας πάντοτε ότι έβλεπε Τούρκους που ήθελε να τους… χαστουκίσει ή τους είχε ήδη χαστουκίσει!
Και πέρασε ο καιρός και βρέθηκε η γιαγιά που
αλαφροπατούσε στη γη στα στερνά της. Χρειάστηκε μάλιστα να βρεθεί και σε
κλινική για προβλήματα της καρδιάς της, οπότε με πολλή στοργή όλοι, θέλοντας να
τη διασκεδάσουν τη ρωτούσαν: «Γιαγιά, τι έγινε; Σήμερα… έδειρες κανέναν
Τούρκο;» Κι ήταν η απάντηση πια της γιαγιάς εκείνο που μάλλον την απελευθέρωσε
εντελώς από τα γήινα και την έκανε να βρεθεί στην αγκαλιά του αγαπημένου της
Κυρίου και της λατρεμένης της Παναγίας πολύ σύντομα πια. «Πάει κι αυτό! Τους
έχω συγχωρέσει κι αυτούς! Και όλους μα όλους!»
Μακάρια ψυχή η γιαγιά η Σοφία! Από εκείνες τις ψυχές που
πέρασαν από τον κόσμο και άφησαν ευωδία Χριστού στο πέρασμά τους! Να έχουμε την
ευχή της!
