Ένας
σπουδαίος λόγος του αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου πρέπει πάντοτε να μας
προβληματίζει: ο Θεός επέτρεψε να εισέλθει ο θάνατος στη ζωή των ανθρώπων – ως
αποτέλεσμα βεβαίως της ανυπακοής τους και της ανταρσίας τους, όπως τους το είχε
αναγγείλει – ως ευεργετική κατάσταση γι’ αυτούς. «Ἵνα μή τό κακόν ἀθάνατον
γένηται», λέει, «για να μη διαιωνίζεται το κακό». Μπορεί δηλαδή ο θάνατος,
πνευματικός πρώτα ως αποκοπή από τον Θεό και σωματικός έπειτα λόγω της
μυστηριακής συνάφειας του σώματος και της ψυχής, να ήταν το τίμημα της κακής
επιλογής τους, όμως και σ’ αυτήν την επιλογή τους ο Θεός παρεμβαίνει με την
άπειρη αγάπη Του. Γιατί ας φανταστούμε τι θα γινόταν αν δεν υπήρχε όριο στην
κακία και την αμαρτία! Η ζωή των ανθρώπων θα ήταν μία διαρκής κόλαση, κάτι που
φαίνεται από την παρόμοια κατάσταση του εκπεσμένου αγγέλου, του Εωσφόρου, ο
οποίος έγινε Σατάν, αντικείμενος στον Θεό. Κι αυτήν την παιδαγωγική αγάπη του
Θεού Πατέρα την επισημαίνουμε πολλαπλώς σε όλη την ιστορία της θείας λεγόμενης
οικονομίας – ό,τι ο Θεός έκανε και κάνει προκειμένου να μας σώσει – κυρίως όμως
φαίνεται πολύ ανάγλυφα στο περιστατικό της καταστροφής των Σοδόμων και των
Γομόρρων. Ευρισκόμενος ο Θεός με τη μορφή τριών Αγγέλων – προεικόνιση της Αγίας
Τριάδος – στον τόπο του Αβραάμ, του λέει ότι πρόκειται ακριβώς να πάει στις
πόλεις αυτές, προκειμένου να τεθεί ένα όριο στην «απειρία» της αμαρτίας τους.
Οι άνθρωποι εκεί αμάρταναν «επιμελώς» με ακατανόμαστες αμαρτίες, χωρίς να
υπάρχει κανένας προβληματισμός κι ούτε ένα ίχνος μετάνοιας. Ο Αβραάμ βέβαια
επιχειρεί με μεγάλη ταπείνωση να «υπερασπιστεί» τους κατοίκους τους: αν
υπάρχουν πενήντα δίκαιοι, κι αυτοί θα συμπαρασυρθούν στην κακία των άλλων;
«Όχι», απαντά ο Θεός. «Προς χάρη των πενήντα θα σώσω και τους υπολοίπους». Και
το σκεπτικό, ως γνωστόν, του Αβραάμ συνεχίζεται: Αν υπάρχουν 45, αν υπάρχουν
40, αν υπάρχουν 30, 20,10… Κι όμως δεν υπήρχε κανένας δίκαιος, πλην του ανεψιού
του Αβραάμ Λωτ και της οικογένειάς του, που παίρνουν την εντολή να φύγουν από
την πόλη.
Η παραπάνω
αλήθεια είναι συγκλονιστική και για εμάς: είμαστε υπεύθυνοι όχι μόνο για την
ίδια τη ζωή μας, αλλά και για τους άλλους, την οικογένειά μας, τους φίλους μας,
την πόλη μας, την πατρίδα μας και ίσως και ευρύτερα. Πρόκειται γι’ αυτό που
διαρκώς επισημαίνουν οι άγιοι Πατέρες μας, ότι δηλαδή οι λίγοι ίσως άγιοι της
κάθε εποχής κρατούν τη συνέχεια και του κόσμου όλου. Κι αυτό γιατί όλη η ανθρώπινη
φύση είναι ενωμένη – όλοι είμαστε παιδιά του Θεού βεβαίως, αλλά και του πρώτου
ζεύγους ανθρώπων. Στην Εκκλησία μάλιστα αυτό εξαγγέλλεται διαπρυσίως: είμαστε
μέλη του Χριστού και «αλλήλων μέλη». Η σχέση που έχουμε μεταξύ μας οι πιστοί,
αλλά και κατ’ επέκταση οι «δυνάμει» πιστοί, είναι σχέση πραγματική και
ουσιαστική, λόγω του ενοποιού παράγοντα: του ίδιου του Κυρίου που είναι «η
κεφαλή και ο αρχηγός» της πίστης και της Εκκλησίας. Όσο λοιπόν μένουμε στην οδό
του Κυρίου τηρώντας τις άγιες εντολές Του, τόσο κρατάμε τον Θεό στην ύπαρξή
μας, αλλά και τόσο Τον κρατάμε και για χάρη των άλλων. Η αγάπη του Θεού μας δεν
έχει όρια. «Ψάχνει» αφορμές προκειμένου να είναι μαζί μας· προκειμένου να μας
προσφέρει όλες τις χάρες Του. Εδώ έγινε άνθρωπος και πέθανε για εμάς, πόσο
περισσότερο δεν είναι έτοιμος να μας δώσει και οτιδήποτε άλλο, που έτσι κι
αλλιώς θεωρείται μικρότερο από την κλίση του Ουρανού για να κατέβει στον κόσμο
μας, που είναι όμως ο δικός Του κόσμος ως το αγαπημένο Του δημιούργημα!
Κι ας προσθέσουμε
και το γνωστό: αν οι λίγοι ευσεβείς και πιστοί άνθρωποι μπορούν να αναπληρώσουν
τα ελλείμματα των πολλών άλλων, κατά το παραπάνω σκεπτικό, πόσο η θυσία του Ενός,
που είναι ο Ίδιος ο Θεός, αναπληρώνει τα ελλείμματα όλων μας! Πράγματι, χωρίς
τη Σταυρική θυσία του Κυρίου σωτηρία δεν θα υπήρχε – Εκείνος σήκωσε πάνω Του τις
αμαρτίες όλων μας – οπότε και ο θάνατός Του έβαλε τέλος και στην κυριαρχία του
θανάτου. Έτσι κι αλλιώς ζούμε την πιο προνομιακή περίοδο της ζωής της ανθρωπότητας
μετά τον ερχομό του Χριστού: ο θάνατος «κατεπόθη» και δεν υφίσταται. Η «ζωή
κυριεύει», αρκεί βεβαίως να θέλουμε τον Χριστό στη ζωή μας!
