Βήματα για μία
δημιουργική επικοινωνία μέσα στην οικογένεια
(Της Σοφίας Δορμπαράκη, φιλολόγου)
Πόσο αλήθεια ακούμε τα παιδιά μας;
Είμαστε πρόθυμοι να ακούσουμε τις σκέψεις τους, τα
παράπονά τους, τον ενθουσιασμό ή τις απογοητεύσεις τους, τα όνειρα και τα
σχέδιά τους για το μέλλον; Ακούμε τα παιδιά μας με την πρόθεση να τα
καταλάβουμε, να τα παρηγορήσουμε, να τα στηρίξουμε, ή αντιθέτως είμαστε σε
ετοιμότητα να τα μαλώσουμε, να τα προσβάλουμε, να ακούσουμε από αυτά όσοι εμείς
θέλουμε;
Παρασυρμένοι οι γονείς από τον ρυθμό της καθημερινότητας
που μας καλεί να καλύψουμε ανάγκες (υλικές, οικογενειακές, προσωπικές), δεν
αφιερώνουμε χρόνο για να ακούσουμε τα παιδιά μας σωστά, να
κατανοήσουμε αυτά που μας λένε, να αποκωδικοποιήσουμε πίσω από τα λόγια τους τα
συναισθήματά τους και να καλλιεργήσουμε μια σωστή επικοινωνία μαζί τους.
Οι γονείς παραπονιόμαστε πολλές φορές ότι τα παιδιά μας
δεν μας ακούνε. Μήπως όμως εμείς είμαστε αυτοί που αρνιόμαστε ή αδυνατούμε να
τα ακούσουμε; Μήπως η παθητική ακρόαση έχει γίνει τρόπος επικοινωνίας και μας
στερεί την ουσιαστική προσέγγιση με αυτά;
Καιρός όμως να διορθώσουμε αυτό το συχνό-καθημερινό λάθος
μας και να γίνουμε ενεργητικοί ακροατές των παιδιών μας (ασφαλώς και των συζύγων
μας).
Με τον τρόπο αυτόν:
1) Θα δώσουμε την
ευκαιρία στα παιδιά μας να εκφράσουν τα συναισθήματά
τους, τα παράπονα κι ίσως και τον θυμό τους για εμάς, τα αδέλφια τους, τους
συμμαθητές τους, τους δασκάλους τους, κι έτσι να εκτονωθούν.
2) Δημιουργούμε κλίμα
εμπιστοσύνης στην οικογένεια. Οι καλές ανθρώπινες σχέσεις δεν στηρίζονται
στον φόβο, αλλά στον σεβασμό και τον διάλογο.
3) Ενισχύουμε την αυτοεκτίμηση
των παιδιών μας. «Για να με ακούει
προσεκτικά ο μπαμπάς, η μαμά, σημαίνει ότι αξίζω».
4) Μαθαίνουμε τα παιδιά μας να γίνουν κι αυτά καλοί ακροατές των άλλων, δίνοντάς τους ένα σωστό παράδειγμα.
Πώς γινόμαστε καλοί και ενεργητικοί ακροατές των παιδιών μας;
- Αφιερώνουμε χρόνο
γι’ αυτά, όταν θέλουν να μας μιλήσουν
για κάτι που εκείνα θεωρούν σοβαρό,
σταματώντας τη συγκεκριμένη ασχολία μας (υπολογιστή, δουλειές του σπιτιού,
εφημερίδα κ.λπ.).
- Έχουμε οπτική
επαφή με το παιδί μας. Καθόμαστε
δίπλα του, φιλικά και αγαπητικά.
- Μαθαίνουμε να αναγνωρίζουμε τα συναισθήματά του κάτω από τα λόγια του (λύπη, χαρά, απογοήτευση,
θυμό).
- Δεν βιαζόμαστε
να απαντήσουμε. Αποφεύγουμε να διδάξουμε, να μαλώσουμε, να κρίνουμε, να
χαρακτηρίσουμε το παιδί μας. Μερικές φορές είναι αρκετό το να σιωπήσουμε.
- Το ρωτάμε με
ειλικρίνεια αν θέλει τη βοήθειά μας ή τι σκέφτεται να κάνει πάνω σ’ αυτό
που το απασχολεί.
- Ακούμε όχι μόνο με τα αυτιά μας, αλλά και με τα μάτια
μας, με το μυαλό μας, με την καρδιά μας. Είμαστε
όχι μόνο σωματικά αλλά και ψυχικά παρόντες.
Μόνον έτσι θα καταλάβουμε τα παιδιά μας και θα τα βοηθήσουμε.
