«Ο άγιος Νικήτας έζησε επί της βασιλείας
Κωνσταντίνου του Μεγάλου. Γεννήθηκε και ανατράφηκε στη χώρα των βαρβάρων
Γότθων, πέραν του Ίστρου ποταμού. Είχε επικοινωνία με τους βαρβάρους, αλλά ήταν
χριστιανός, καταγόμενος από καλή και πλούσια γενιά. Συνελήφθη από
τον άρχοντα των Γότθων Αθηνάριχο, λόγω της πίστεώς του στον Χριστό, και αφού
τον βασάνισαν σκληρά κτυπώντας τον, τον έριξαν στη φωτιά, οπότε και
τελειώθηκε».
Η μακαριότητα του Παραδείσου, την οποία από
την ώρα της τελειώσεώς του και μετέπειτα απολαμβάνει ο άγιος μεγαλομάρτυς
Νικήτας, υπήρξε και η δύναμη που τον έκανε, μαζί με τη χάρη του Θεού, να
υπομείνει όλα τα μαρτύρια επιτυχώς. Αν ο άγιος δηλαδή μπόρεσε να κρατηθεί, και
μάλιστα «χαίρων», στα τόσα σκληρά βάσανα που υπέστη, ήταν διότι ο νους
του ήταν προσηλωμένος στη θεωρία του Κυρίου Του και της ομορφιάς των χαρίτων
που προσφέρει στους νικητές των εχθρών. Όπως το επισημαίνει με γλαφυρότητα ο
εκκλησιαστικός μας ποιητής: «Ενηδόμενος Κυρίου τη θεωρία, και ταις αυτού
λαμπρότησιν, εντρυφών ο Μάρτυς, πάσχων ουκ ησθάνετο, και χαίρων εκραύγαζε: Δόξα
τη δυνάμει σου, Κύριε». Αγαλλιώμενος από τη θεωρία του Κυρίου ο Μάρτυς, και
εντρυφώντας στις λαμπρότητες αυτού, δεν αισθανόταν ότι έπασχε και με χαρά
εκραύγαζε: Δόξα στη δύναμή Σου, Κύριε.
Η μετάθεση του νου από τα βάσανα στο αποτέλεσμα, που
είναι το στεφάνωμα από τον Κύριο, συνιστά τη σπουδαιότερη μέθοδο αντιμετωπίσεως
όλων των οδυνηρών του βίου. Ήταν κάτι που το τόνιζε και ο μέγιστος των αγίων,
όσιος Αντώνιος, ο οποίος έλεγε, όπως αυτό καταγράφεται στον Βίο του από τον
Μεγάλο Αθανάσιο, ότι πρέπει κανείς να μην παγιδεύεται στο πρόβλημα, αλλά στη
λύση. Να ζει μέσα στα προβλήματα, αλλά «σαν να έχει ήδη νικήσει». Κι
είναι η μέθοδος αυτή κάτι που έχει επισημανθεί και από τους νεώτερους
ψυχολόγους, ότι δηλαδή για να απεμπλακεί κανείς από τις δυσκολίες της ζωής, από
την ταλαιπωρία των λογισμών που στριφογυρίζουν τον άνθρωπο μονίμως στο
πρόβλημα, θα πρέπει να μεταθέσει ακριβώς τον λογισμό του σε κάτι πέρα από το
πρόβλημα. Για τον χριστιανό αυτό συνιστά μία πραγματικότητα, που την
επιβεβαιώνει καθημερινά από τον πνευματικό του αγώνα. Διότι αυτό είναι και το
μυστικό της πνευματικής ζωής: με τη χάρη του Θεού να ελέγχει κανείς τους
λογισμούς του, ώστε να καλλιεργεί τους σωστούς λογισμούς. Και σωστοί λογισμοί
είναι κυρίως αυτοί που έχουν ως κέντρο τον Κύριο Ιησού Χριστό και τη χάρη που
Εκείνος πάντοτε δίνει. Είναι η πρόταση της Εκκλησίας μας για να αντιμετωπίσουμε
όχι μόνο τα προβλήματα της πνευματικής ζωής, αλλά και τα προβλήματα της
καθημερινότητας, ιδίως αυτά που σχετίζονται με την κρίση της εποχής. Δηλαδή: μη
μένουμε μόνο στα προβλήματα, διότι αυτό μπορεί να μας καταβάλει και να μας
διαλύσει. Ο νους μας να προσβλέπει στον Κύριο, στη λύση που Εκείνος δίνει στον
κάθε πιστό Του, κι αυτό θα μας δώσει τη δύναμη και την υπομονή να αντιμετωπίσουμε
τα πάντα.
