«Είπε ο π. Ν. ο αγιορείτης: Βρέθηκα
σε πανηγύρι αγιορείτικο κι ήταν κι εκεί ο μεγάλος σύγχρονος λόγιος Γέροντας π.
Βασίλειος (Γοντικάκης). Δεν λειτουργούσε βέβαια – έχει σταματήσει από καιρού να
λειτουργεί, λόγω ηλικίας, αρκούμενος να έχει το πετραχήλι του για να κοινωνεί –
και προσευχόταν με απόλυτη προσήλωση, έχοντας στα χέρια του τα εκκλησιαστικά
βιβλία που χρησιμοποιούνται στις ακολουθίες. Μου έκανε όμως εντύπωση ότι
διαρκώς μ’ ένα μολύβι σημείωνε διαρκώς κάτι πάνω στα βιβλία, σαν να υπογράμμιζε
και να σχολίαζε τους ύμνους που ψέλνονταν και διαβάζονταν. Πήρα θάρρος, τον
πλησίασα και τον ρώτησα: “Γέροντα, ακόμη σημειώνετε μετά τόσα χρόνια;” Σήκωσε
το βλέμμα του, με κοίταξε προσεκτικά και μου απάντησε λιτά: “Αυτά δεν
τελειώνουν ποτέ!”»
Η εικόνα που μας μεταφέρει ο π. Ν. από την εμπειρία του είναι πολύ
συγκινητική αλλά και διδακτική. Διότι μαρτυρεί το γνήσιο ήθος του αγιορείτη
μοναχού, ο οποίος ζει και αναπνέει Χριστό ευρισκόμενος μέσα στο κατεξοχήν
πλαίσιο που μπορεί κανείς να Τον συναντήσει και να Τον ζήσει: τις εκκλησιαστικές
ακολουθίες, τη λατρεία της Εκκλησίας. Τι άλλο είναι η λατρευτική ζωή της Εκκλησίας,
με κέντρο και αποκορύφωση τη Θεία Λειτουργία, παρά η ζωή του ίδιου του Κυρίου
που δίνει ώθηση στον μετέχοντα σ’ αυτήν να εντείνει όλες τις ψυχοσωματικές
δυνάμεις του ώστε να ορά τον Χριστό εν καθαρά καρδία, με άλλα λόγια να ζει με
τον μόνο τρόπο που φανερώνεται Εκείνος στα όρια του ανθρώπου, τη μετάνοια! «Μετανοείτε,
ήγγικε γαρ η Βασιλεία των Ουρανών» δίδαξε απαρχής ο Κύριος. Και: «τούτο
ποιείτε, (την τέλεση της Θείας Λειτουργίας), εις την εμήν ανάμνησιν». Μετέχεις
δηλαδή με επίγνωση και μετάνοια στις εκκλησιαστικές προσευχές; Ζεις αληθινά
τότε ως μέλος του σώματος του Χριστού, που θα πει ενεργοποιείς όσο είναι
δυνατόν το άγιο βάπτισμά σου, να είσαι Εκείνος «εν ετέρα μορφή».
Κι η πραγματικότητα αυτή έχει για την εποχή μας μεγαλύτερη αξία όταν την
βλέπεις ενσαρκωμένη σε άνθρωπο, ο οποίος «κατέκτησε» πολλά πεδία της ανθρώπινης
γνώσεως και επιστήμης, τον Γέροντα Βασίλειο εννοούμε, χωρίς όμως να «θαμπωθεί»
από αυτά, χωρίς να αλαζονευτεί, αλλά μάλλον δι’ αυτών να οδηγηθεί σε πληρέστερη
επίγνωση του ύψους και του πλάτους και του βάθους της κατά Χριστόν πίστεως και
ζωής. Είναι τυχαίο ότι μετά τόσα χρόνια σπουδών, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό,
στο Άγιον Όρος βρήκε τον τόπο καταπαύσεώς του, «μαγνητίστηκε» από τον ένθεο
άνθρωπο άγιο Παḯσιο, αυτού τη βοήθεια ζήτησε προκειμένου να κάνει υπακοή στο
αίτημα των αγιορειτών να «ζωντανέψει» εκ νέου τη Μονή Σταυρονικήτα; Θυμίζει η
περίπτωσή του – που δεν είναι βεβαίως μοναδική – το περιστατικό του Γεροντικού
με τον άγιο Αρσένιο τον μεγάλο, ο οποίος άφησε θέσεις και αξιώματα στη
Βασιλεύουσα προκειμένου να ασκητέψει μαζί με απλούς και αγράμματους Αιγύπτιους
καλογέρους. Και στο ερώτημα κάποιων πώς το αντέχει αυτό, εκείνος έδωσε την
απάντηση: Αληθινά σας λέω, πολλά γράμματα έμαθα, αλλά το αλφάβητο αυτών των
απλών καλογέρων δεν το έχω μάθει ακόμη!
Λοιπόν, στην εποχή μας τέτοια παραδείγματα αποτελούν σημεία ορθού
προσανατολισμού, με την έννοια ότι μας υπενθυμίζουν πως το ζητούμενο καθημερινά
για τον άνθρωπο, αν είναι χριστιανός, είναι να βρίσκεται στην απόλυτη
πνευματική ένταση, ώστε να βρίσκεται στο σημείο συντονισμού του με τον
Δημιουργό του Ιησού Χριστό, γεγονός που τον καταξιώνει στη ζωή αυτή και τον
κάνει να νιώθει ότι έχει νόημα η ζωή του, αναπνέοντας τον αέρα της ελευθερίας
των τέκνων του Θεού. «Ζητείτε πρώτον την Βασιλείαν του Θεού και την δικαιοσύνην
Αυτού και ταύτα πάντα (όλα τα ανθρώπινα) προστεθήσεται υμίν» (ο Κύριος).
Οπότε, επανερχόμενοι στην εικόνα που
μας δίνει ο π. Ν. για τον Γέροντα Βασίλειο, ο Γέροντας αγωνιζόταν να ζει την
παρουσία του Χριστού μέσα στο κλίμα της χάρης που περικλείουν τα τροπάρια της Εκκλησίας.
Ήταν και είναι η προσωπική του εμπειρία, αλλά και η εμπειρία του εξίσου με τον
αγαπημένο του άγιο Πορφύριο, ο οποίος
διαλαλούσε διαρκώς ότι αν θέλει κανείς να αγιάσει, θα πρέπει να εγκύψει με
προσοχή, με ταπείνωση και με προσευχητική διάθεση στα υμνογραφικά κείμενα της Εκκλησίας.
Ο άγιος Πορφύριος ήταν εκείνος μάλιστα που τόνιζε ότι από τους ύμνους αυτούς έμαθε
και όλα τα μυστικά της πνευματικής ζωής, ενώ απεκάλυπτε ότι οι άγιοι υμνογράφοι
της Εκκλησίας είναι το ίδιο, μπορεί και περισσότερο, άγιοι και από τους υμνογραφομένους
από αυτούς αγίους. Ο Γέρων Βασίλειος ήταν συνεπαρμένος από τη φοβερά μεγάλη
αγιασμένη μορφή του οσίου Πορφυρίου, γι’ αυτό και δεν δίσταζε να ομολογήσει ότι
ειδικά το βιβλίο «Ο άγιος Πορφύριος, Βίος και λόγοι» των εκδόσεων της Ι. Μονής
Χρυσοπηγής Χανίων, δεν είναι απλώς βιβλίο, αλλά κυριολεκτικά «μυροδοχείο»!
Τον βλέπουμε τον Γέροντα Βασίλειο σκυμμένο πάνω στα εκκλησιαστικά βιβλία, με τα μάτια του π. Ν., να σημειώνει και να προσεύχεται και να στοχάζεταιˑ και διδασκόμαστε και παραδειγματιζόμαστε και παρακαλούμε τον Κύριο να δίνει λίγο και σ’ εμάς από τη χάρη Του να αγαπήσουμε τα ιερά γράμματα, την Αγία Γραφή, τα Πατερικά έργα, τα υμνολογήματα των ακολουθιών, ώστε να καθαριστεί και η δική μας η καρδιά για να μπορούμε έστω και επ’ ελάχιστον να ψηλαφούμε την παρουσία Του, δηλαδή να λειτουργούμε λίγο ως αληθινοί χριστιανοί.
