(Χαῖρε
Σταυρέ, πού εἶσαι τό ἅγιο βλέμμα τῶν Ἁγίων)
Ἕνας ἀπό τούς πιό
βαθεῖς καί ὡραίους λόγω τῆς ἐποπτικότητάς του στίχους ἀπό τήν ἀκολουθία τῶν Χαιρετισμῶν γιά τόν Τίμιο
Σταυρό τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ, παρμένος ἀπό τήν τέταρτη στάση τῶν
συγκεκριμένων Χαιρετισμῶν (πού ἀκούγονται καί τήν ἡμέρα τῆς παγκόσμιας Ὕψωσης
τοῦ Σταυροῦ ἀλλά καί τήν ἡμέρα τῆς Σταυροπροσκυνήσεως ὡς μέσον τῆς ψυχωφελοῦς
Σαρακοστῆς) εἶναι ὁ παραπάνω, ὁ ὁποῖος μᾶς δίνει τήν ὀπτική τοῦ Σταυροῦ μ’ ἕναν
διαφορετικό τρόπο ἀπό πολλούς ἄλλους. Τί ἐννοοῦμε; Ἐνῶ δηλαδή οἱ περισσότεροι
χαιρετισμοί μᾶς ἀποκαλύπτουν τό θεολογικό βάθος τῆς Σταυρικῆς θυσίας τοῦ Κυρίου:
δι’ Αὐτοῦ νικήθηκε καί καταπατήθηκε ἡ ἁμαρτία, ὁ θάνατος καί ὁ πονηρός
διάβολος, (ὁπότε ὁ Σταυρός ἔγινε ἡ «θύρα τοῦ Παραδείσου» καί τό ὀξυγόνο ζωῆς
πού μᾶς πρόσφερε ὁ Κύριος γιά νά μποροῦσε νά ἀναπνέουμε καί νά ζοῦμε σ’ ἕναν
κόσμο πού προκαλοῦσε ἀσφυξία στόν ἄνθρωπο), ὁ συγκεκριμένος μᾶς φέρνει στή θέση
ἑνός ἁγίου τῆς Ἐκκλησίας καί μᾶς δίνει τή δυνατότητα νά δοῦμε πῶς θεᾶται καί
βλέπει τά πράγματα ὁ πραγματικός καί συνεπής πιστός – αὐτός δέν εἶναι ὁ ὁρισμός
τοῦ ἁγίου; Πῶς βλέπουμε μέ τά σύγχρονα τεχνικά μέσα νά «ζουμάρει» ὁ φακός στό
πρόσωπο ἑνός ἀνθρώπου, ἑνός ἠθοποιοῦ γιά παράδειγμα στόν χῶρο τοῦ
κινηματογράφου, κι ἀκόμη περισσότερο νά μᾶς φέρνει στή θέση του, ὥστε νά βλέπουμε
μέσα ἀπό τά μάτια του, ἔτσι καί ὁ προκείμενος στίχος: μᾶς φέρνει στό σημεῖο νά
δοῦμε κι ἐμεῖς τόν κόσμο ὅπως τόν βλέπει ἕνας ἅγιος.
Καί τί μᾶς ἀποκαλύπτει
ὁ ἅγιος ποιητής, φανερώνοντας καί ἐκείνου τό πνευματικό ὕψος καί τόν ἀσκητικό ἀγώνα;
Ὅτι τό βλέμμα ἑνός ἁγίου, γι’ αὐτό καί εἶναι «ἅγιον βλέμμα», βλέπει ἀδιάκοπα
τόν Σταυρό - ὁ Σταυρός ἀποτελεῖ τή διόπτρα μέσω τῆς ὁποίας θεᾶται τόν κόσμο ὁ ἅγιος
σταυρικά. Κι ἐννοεῖται βεβαίως ὅτι δέν μιλᾶμε γιά μία «διόπτρα» ἐξωτερική, σάν
τά γυαλιά πού φορᾶμε, ἀλλά γιά μία «διόπτρα» ἐσωτερική, πού θά πεῖ καρδιακή καί
ψυχική. Μέ ἄλλα λόγια, ὁ ἅγιος βλέπει τόν κόσμο μέσα ἀπό τίς προϋποθέσεις τῆς
καρδιᾶς του, κι ἐπειδή τόν Σταυρό ζεῖ καί πάνω σ’ αὐτόν «ἀναπαύεται», ἀντιστοίχως
καί ἀναλόγως ἔχει καί τή θέαση τῶν πάντων μέσα στόν κόσμο τοῦτο. (Αὐτό πρέπει
νά ποῦμε παρενθετικά συμβαίνει μέ ὅλους τούς ἀνθρώπους: βλέπουμε τόν κόσμο ἀνάλογα
μέ τό περιεχόμενο τῆς καρδιᾶς μας, ὁπότε ὅ,τι κυριαρχεῖ μέσα μας αὐτό καί
προβάλλουμε καί βλέπουμε καί πρός τά ἔξω μας, γι’ αὐτό καί τόσες θεάσεις τοῦ
κόσμου, ὅσες καί οἱ ἄνθρωποι μέ τά δεδομένα τῶν παθῶν τους, ψεκτῶν ἤ ἐνθέων).
Τό τί σημαίνει τώρα νά
ζεῖ κανείς τόν Σταυρό καί ἀντιστοίχως νά βλέπει σταυρικά τόν κόσμο μᾶς πηγαίνει
καί στά μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας, ἀλλά καί στόν πνευματικό ἀγώνα πού καθορίζει ἡ ἴδια.
Γιατί ἡ ἔνταξη τοῦ ἀνθρώπου στήν Ἐκκλησία – νά γίνει κανείς μέλος Χριστοῦ -
σηματοδοτεῖται ἀπό τή συμμετοχή του καταρχάς στόν θάνατο καί στήν ἀνάσταση τοῦ
Κυρίου διά τοῦ μυστηρίου τοῦ βαπτίσματος, ἡ πορεία τοῦ χριστιανοῦ πιά
σηματοδοτεῖται στή συνέχεια ἀπό τήν ἐν μετανοίᾳ συμμετοχή του στό μυστήριο τῆς
Θείας Εὐχαριστίας πού ἔχει σταυρικό (καί ἀναστάσιμο ἀσφαλῶς) κι αὐτό χαρακτήρα,
ἀλλά καί ἡ ἴδια ἡ προϋπόθεση τῆς μετανοίας συνιστᾶ τόν σταυρικό πνευματικό ἀγώνα
κατά τῶν ἐγωιστικῶν παθῶν πού θέτουν φράγμα στόν ἄνθρωπο νά δεχτεῖ καί νά
νιώσει τή χάρη τοῦ Θεοῦ.
Τά παραπάνω μέ ἄμεσο
τρόπο κατανοοῦνται εὐθύς ὡς σκεφτεῖ κανείς ὅτι ὁ χριστιανός ἀποτελεῖ «μίμημα
Χριστοῦ», συνεπῶς ὅ,τι παρουσίαζε ὁ Χριστός ὡς ζωή Του (κι ὁ Σταυρός
σφραγίζει τήν ὅλη πορεία Του ἀπαρχῆς μέχρι τέλους) τό ἴδιο καλεῖται νά
παρουσιάζει καί κάθε χριστιανός στή δική του ζωή: νά εἶναι δηλαδή ἕνας Χριστός
μέσα στόν κόσμο. Γι’ αὐτό καί ὁ Σταυρός δέν ἀποτελεῖ μία ἰδιαιτερότητα γιά τόν
χριστιανό ἤ ἕνα ἔκτακτο γεγονός στόν δρόμο του, ἀλλά αὐτό πού χαρακτηρίζει καί
συνοδεύει τή ζωή του, πού θά πεῖ ὅτι χριστιανός πού δέν εἶναι σταυρωμένος μαζί
μέ τόν Χριστό δέν εἶναι χριστιανός. Τυχαῖα ἡ Ἐκκλησία μας, ἰδίως τήν περίοδο τῆς
Σαρακοστῆς (πού ἀποτελεῖ τύπο ὅλης τῆς ζωῆς μας), μᾶς καλεῖ νά συσταυρωθοῦμε μέ
τόν Κύριο, ὥστε νά ζοῦμε ἀληθινά μέ χάρη Θεοῦ, δηλαδή ἀναστημένα καί μεῖς σάν
κι Αὐτόν;
Ἐκεῖνος πού ἐξίσου μέ ἄμεσο καί δεδομένο
τρόπο μᾶς ἀποκαλύπτει τήν πραγματικότητα αὐτή εἶναι καί ὁ ἀπόστολος Παῦλος, ἰδίως
μέ τή γνωστή φράση του «Χριστῷ συνεσταύρωμαι, ζῶ δέ οὐκέτι ἐγώ, ζῇ δέ ἐν ἐμοί
Χριστός». Ζεῖ μέσα του ὁ Χριστός, λέει ὁ ἀπόστολος, ὁ Χριστός ἀποτελεῖ τήν
ταυτότητά του, γιατί ὁ ἴδιος ὡς πιστός ζεῖ σταυρωμένα. Καί αὐτονόητα τό
σταυρωμένα σημαίνει μέ θυσιαστική ἀγάπη, γιατί αὐτήν τήν ἀγάπη, τήν ἀπόλυτη καί
χωρίς ὅρια γιά ὅλους, ἔζησε ὁ Κύριος. «Καθώς ἠγάπησα ὑμᾶς», εἶναι ἐκεῖνο στό ὁποῖο
μᾶς προσανατολίζει, γι’ αὐτό καί Σταυρός σημαίνει ἀγάπη, τόν Σταυρό ζοῦν ὅλοι οἱ
ἅγιοι ὡς ἀγάπη, τόν Σταυρό βλέπουν μέσα ἀπό τά μάτια τους, δηλαδή τό βλέμμα τους
εἶναι βλέμμα ἀνιδιοτέλειας καί ἀγάπης. Ἄραγε, πόσο «ἅγιο» εἶναι καί τό δικό μας
βλέμμα;